„O‘qituvchi nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020

6-mavzu. ESSE – IJODIY MATN
http://eduportal.uz

---

27
Ozod akaning maqolalarida „dovon“, „cho‘q -
qi“ iboralari tez-tez tilga olinadi. Ustoz bu so‘z-
larni ram ziy jihatdan ijodiy o‘sish, yuksa lish 
ma’nolarida qo‘llaydi. Bir dovonga chiqqan odam 
ikkin chisini, undan balandrog‘ini oshib o‘tish-
ni ko‘zlaydi. Tanqidchining o‘zi ham ijod do von-
lari osha qutlug‘ niyatlar bilan yuksalib bordi.
(
P. Shermuhamedov
)
6.2-mashq.
Esseda muallifning shaxsiy muno sabati qaysi o‘rinlarda yaqqol 
ifodalanganligini aniqlang. Matnga sarlavha toping.
6.3-mashq.
Essening asosiy mazmuni aks etgan fikrni toping. Muallif 
nima demoqchiligini bir jumlada ifodalang
.
Nazariy matn
ESSE (frans. essayi – tajriba, mashq; xomaki narsa) – adabiy, falsafiy,
ijtimoiy, publitsistik va boshqa mavzularda yozilgan, muammolar tizimli, 
ilmiy tarzda emas, balki erkin shaklda talqin qilinadigan nasriy asar. Esse 
ifoda maqsadida biror muammoni qo‘yishiga ko‘ra ilmiy, uni ifodalash 
jihatidan badiiy uslubga xos. Zero, badiiy asarda, odatda, muammo 
qo‘yilmaydi, ilmiy asarda esa ta’sirchan ifodalardan foydalanish me’yor 
hisoblanmaydi.
6.4-mashq.
Esse haqidagi nazariy ma’lumot mazmunini og‘zaki bayon 
qiling. 
 6.5-mashq.
Testlarni yeching. Javobingizni izohlang
.
I. Berilgan matn mantiqan qaysi soha uchun tavsiya vazifasini 
bajarishi mumkin?
Og‘ir taqdiringizdan istaganingizcha shikoyat qilishingiz mumkin, biroq 
hammada ham qandaydir muammo bor. Qulay fursat hech qachon o‘zidan 
o‘zi kelmaydi, o‘zingiz uni yaratishingiz kerak bo‘ladi. Hech kim siz 
uchun qaror qabul qilmaydi. Biror reja tuzganingizda o‘z maqsadingizga 
http://eduportal.uz

---

28
yaqinlashayotgandek bo‘lasiz. Agar rejalar qog‘ozda qolib ketsa, hech 
qanday ahamiyatga ega bo‘lmaydi. Orzu ketidan aniq xatti-harakat 
bo‘lmasa, rivojlanishga doir o‘qilgan o‘nlab kitoblar ham foyda bermaydi. 
O‘zingizni moliyaviy yoki oilaviy shart-sharoitlar qurbonidek tutmang va 
buni oqlashga ham urinmang. Shunchaki yeng shimarib, anchadan beri 
ko‘zlagan maqsadingizni amalga oshiring.
A. Huquqshunoslik.
B. Psixologiya.
C. Ekologiya. 
D. Iqtisodiyot.