O‘pka to‘qimasini zichlashish sindromini mexanizmi

Krupoz pnevmoniya bilan kasalangan bemorlarni klinik tekshirish 
usullari.
Kasalik kechishida uchta klinik bosqich farqlanadi: kasallikning boshlanishi 
avjiga chikishi, tugallanish. 
A.Shikoyatlari
Kasallikning boshlanishi patologik anatomik qo‘yilish bosqichi bilan mos 
keladi. Krupoz pnevmoniyani boshlanishi o‘tkir kaltirash bilan boshlanadi(1-3 
1
А.Гадаев «Ички касалликлар пропедевтикаси (уткир зотилжамлар)» 

---

soat).Kuchli bosh ogrigi,xarorat kutarilishi 39-40 S.O‘nga ko‘krak shikastlangan 
soxasidagi og‘riq kushiladi. 
Ba’zida ko‘krak qafasi pastki yoyida korinda o‘tkir appenditsit stimulovchi 
jigar kolikasi yuzaga keladi.Dastlab quruq yo‘tal,1-2 kundan keyin konda 
balg‘am paydo bo‘ladi. Kasal avjiga chiqqan bosqichida(kizil va kulrang 
jigarlanish bosqichi) bu shikoyatlarga :xansi-rash, yurak tez urib ketishi, 
uykuning buzilishi, alaxsirash, gallyutsinatsiya kiradi. Ku-pincha A/Bning 
keskin tushib ketishi bilan kuzatiladigan tomir yetishmovchiligi paydo bo‘ladi. 
Tomir kollapsi kuchining kamayishi, xarorat pasayishi, kuchli xansirash, puls 
tezlashishi bilan kuzatiladi, Kutarilgan xarorat agar davolash antibiotik yoki 
sulfanilamid preparatlari bilan boshlangan bo‘lsa, 9-11 kun davom etadi va 
continua tipida bo‘ladi. Krupoz pnevmoniyada xaroratning pasayishi kritik 
xolati 12-14 soat ichida yoki 2-3 soat ichida bo‘ladi.
Tiklanish bosqichida bemor xolati yaxshilanadi, balg‘am miqdori kamayadi 
yoki pasayadi. 
V. Anamnesis morbi, vitae.
Anamnezda yuqorida keltirilgan omillarga axamiyat beriladi: sovkotish, 
ko‘krak qafasi travmasi, o‘tkazilgan infeksiyalar, yurak yetishmovchiligi, 
o‘pkadagi turg‘un jarayonlar, zararli odatlar (chekish, alkogolizm), mexnat 
sharoiti, organizmning immunobiologik reaksiyasi, bemor oziklanishi. 
S. Ko‘zdan kechirish. 
Kasallikning boshlarida bemorni ko‘zdan kechirganda, umumiy xolati 
og‘ir, majburiy xolat (kasal tomonda) yotadi. Kasallangan tomonda yonoq 
giperemiyasi, sklera sariqligi, herpes labialis et nasalis, nafas aktida ko‘krak 
qafasining bir tomoni orqada qolishi, xansirash kuzatiladi. Kasallik avjiga 
chiqqanda bemorning xolati og‘ir, nafas aktida o‘pka bir bo‘lagining 
qatnashmasligi, umumiy intoksikatsiya, tezlashgan yuza nafas (30-40 marta), 
sianoz, alkogoliklarda «Belaya goryachka» kuzatiladi. Tuzalish bosqichida 
bemor axvoli yaxshilanadi. 
D. Palpatsiya 

---

Kasallikning boshlang‘ich bosqichida ovoz dirillashi kuchaygan. Og‘riq 
sindromi xisobiga kasallangan ko‘krak qafasi tomonida rigidlik kuzatiladi. 
Kasallikning avjlanish bosqichida zararlangan bo‘lakda ovoz dirillashi 
susaygan yoki umuman yo‘qolgan. Bu bronx utkazuvchi yullari ekssudat bilan 
to‘lganda, ekssudativ plevritda, massiv krupoz pnevmoniyada kuzatiladi. 
Ko‘krak qafasida o‘pka to‘qimasining zichlanishi xisobiga regidlik bo‘lishi, 
sog‘ayish davrida ovoz dirillashi asta-sekin me’yoriy xolatga o‘tadi
Ye. Perkussiya. 
Kasallikning boshlanishida zararli o‘pka bulagida perkutor tovush 
qisqargan timpanik va o‘pka pastki chegarasi ekskursiyasi kamaygan.
3. Kasallik avjiga chiqqanda o‘pkada bo‘g‘iqlik va o‘pka pastki chegarasi 
xarakatchanligi kamaygan. Tuzalish davrida bo‘g‘iqlik va tempanik tovush 
kamayadi va asta-sekin me’yorga keladi.
F. Auskultatsiya. 
Kasallikning boshlanishi bosqichida o‘pkada susaygan vezikulyar nafas 
boshlangich krepitatsiya, bronxofoniya kuchaygan. Kasallik avjiga chiqqan 
bosqichida vezikulyar nafas eshitilmaydi. Ekssudativ plevrit yeki massiv krupoz 
pnevmoniyada bronxlar ekssudat bilan to‘lishi xisobiga plevritning ishqalanish 
shovqini paydo buldi. Bronxofoniya kuchaygan.
Tuzalish bosqichida bronxial nafas susaygan, susaygan vezekuler nafas 
paydo bo‘ladi, shuningdek kam jarangli xirillashlar va krepitatsiya eshitiladi. 
Krupoz pnevmoniyada yurak kon-tomir tizimsida o‘zgarishlar kuzatilishi 
mumkin ,va toxsikordiya ,sistolik shovqin eshitiladi.