Operasion sistema va uning turlari

Topshiriqni boshqarish tili. Kompyuterda bajarilishi kerak bo'lgan
topshiriq avtomatik tarzda yoki foydalanuvchi aniqlagan parametrlar
yordamida bajariladi. Jarayonni boshqarish uchun OSga boshqarish tili
kiritiladi va topshiriqni bajarish uchun zarur bo'lgan resurslar aniq-
lanadi. Odatda, agar topshiriqni boshqarish tilida ma’lum resurslar
qayd etilmasa, unda sistema uchun qabul qilingan parametrlar olinadi.
Topshiriqni boshqarish tili hozirgi zamon shaxsiy kompyuterlarida
sistema tashkil qilinayotgan paytda tanlab olinadi. Parametrlami tanlab
olish foydalanuvchining talab va ehtiyojiga qarab amalga oshiriladi.
Har bir sistemani qo'shimcha dasturlar bilan boyitish har doim ham
yaxshi natijaga olib kelmaydi. Masalan, funksional jihatdan bir vaqt-
ning o'zida bir necha dasturning sistemada saqlanishi sistema uchun
kerakli dasturning qidirilishiga ko'p vaqt va qo'shimcha xotira sarfla-
nishiga olib keladi. Sistema uchun bevosita zarur bo'lmagan dasturning
saqlanishi ham shu natijaga olib keladi. Dasturiy ta’minot bo'yicha
mutaxassis bo'lmagan foydalanuvchi uchun topshiriqni boshqarish
tilini tahlil qilish va unga o'zgartishlar kiritish tavsiya qilinmaydi.
Resurslar taqsimoti. Aval aytganimizdek, resurslar fizik va das­
turiy bo'ladi. OS yordamida resurslar shunday taqsimlanadiki, natijada
bajarilayotgan topshiriqlar ma’lum ketma-ketlikda amalga oshiriladi.
Topshiriqlar tili yordamida foydalanuvchining dasturi normal ishlashini
ta’minlaydigan resurslar aktiv holatga chaqiriladi va topshiriq bajarilishiga
qarab ular ma’lum ketma-ketlikda bajariladi. Resurslar ishlatilishi
ketma-ketligi boshqarish tili va foydalanuvchi dasturi yordamida amalga
oshiriladi.
Protsessor vaqti. Topshiriq bajarilishi uchun ketgan umumiy vaqt
protsessor va kutish vaqti majmuasidan iborat bo'ladi. Protsessor
vaqti bevosita foydalanuvchi dasturiga ishlov beradigan vaqt bilan
aniqlanadi. Qo'shimcha vaqt bu OS resurslariga murojaat va uning
bo'shashini kutish, muloqot, protsessorga bog'liq bo'lmagan boshqa
resurslaming ishlash vaqtidir. Foydalanuvchi dasturiga ketgan umumiy
vaqtga nisbatan protsessor vaqti salmog'i har doim kam bo'ladi.