Қонунлари. Режа


 Хулоса чиқаришнинг моҳияти



Download 0,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/59
Sana28.12.2022
Hajmi0,66 Mb.
#896518
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   59
Bog'liq
Mantiq

1. Хулоса чиқаришнинг моҳияти 
Воқеликни билиш жараёнида инсон янги билимларга эга бўлади. Бу билимлар абстракт 
тафаккур ёрдамида, мавжуд билимларга асосланган ҳолда вужудга келади. Бундай билимларни 
ҳосил қилиш мантиқ илмида хулоса чиқариш, деб аталади. 
Хулоса чиқариш деб бир ва ундан ортиқ чин мулоҳазалардан маълум қоидалар 
ёрдамида янги билимларни келтириб чиқаришдан иборат бўлган тафаккур шаклига 
айтилади. 
Хулоса чиқариш жараёни асослар, хулоса ва асослардан хулосага ўтишдан ташкил 
топади. Тўғри хулоса чиқариш учун, аввалам бор, асослар чин мулоҳазалар бўлиши, ўзаро 
мантиқан боғланиши керак. 
Масалан, «Аристотель-мантиқ фанининг асосчиси» ва «Платон юнон файласуфидир» 
деган икки чин мулоҳазадан хулоса чиқариб бўлмайди. Чунки бу мулоҳазалар ўртасида 
мантиқий алоқадорлик йўқ. 
Хулоса асослари ва хулоса ҳам ўзаро мантиқан боғланган бўлиши шарт. Бундай 
алоқадорликнинг зарурлиги хулоса чиқариш қоидаларида қайд қилинган бўлади. Бу 
қоидалар бузилса, тўғри хулоса чиқмайди. Масалан «Талаба А – аълочи» деган мулоҳазадан 
«Талаба А – одобли», деб хулоса чиқариб бўлмайди. 
Хулоса чиқариш хулосанинг чинлик даражасига кўра, аниқроғи, хулоса чиқариш 
қоидаларининг қатъийлигига кўра ҳамда хулоса асосларининг сонига ва фикрнинг ҳаракат 
йўналишига кўра бир қанча турларга бўлинади. 


Мазкур классификацияда хулоса чиқаришни фикрнинг ҳаракат йўналиши бўйича 
турларга ажратиш нисбатан мукаммалроқ бўлиб, у хулоса чиқаришнинг бошқа турлари 
ҳақида ҳам маълумот бериш имконини яратади. Хусусан, дедуктив хулоса чиқариш зарурий 
хулоса чиқариш, индуктив хулоса чиқариш (тўлиқ индукцияни ҳисобга олмаганда) ва 
аналогия эҳтимолий хулоса чиқариш, деб олиб қаралиши, бевосита хулоса чиқариш эса 
дедуктив хулоса чиқаришнинг бир тури сифатида ўрганилиши мумкин. 

Download 0,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish