Oʻnlik sanoq sistemsida nomanfiy butun sonlar ustidagi arifmetik amallarning algaritmi

o‘ngdan boshlab mos xona bir liklari qo‘sxilib, shu xona ostiga yozib boriladi.

Masalan,

8324

+525_

8849

Agar bir xona bir liklarini qo‘shganda ikki xonali son hosil bo‘lsa, u holda o‘n liklar ajratilib, uning

raqami navbatdagi xonaga qo‘shib hisoblanadi.

Masalan,

1725

+ 2118__

3843

O`nli sanoq sistemasida sonlarni ayirish algoritmi.

Bir xonali sonlarni qo‘shish jadvali va

ayirish amalining ta’rifidan foydalangan holda, ayirish jadvalini tuzish mumkin.

1 ni ayirish jadvali.

2–1=1 6–1=5

3–1=2 7–1=6

4–1=3 8–1=7

5–1=4 9–1=8

5 ni ayirish jadvali

5–5=0 8–5=3

6–5=1 9–5=4

7-5=2 va hokazo

Ko‘p xonali sonlarni og‘zaki ayirish yig‘indi va ayirmaning xossalaridan foydalanib amalga

oshiriladi.

862 - 241= ( 8 yuz lik + 6 o‘n lik + 2 bir lik) - (2 yuz lik + 4 o‘n lik + 1 bir lik) = ( 8 yuz lik -

2 yuz lik)+(6 o‘n lik - 4 o‘n lik) + (2 bir lik- 1 bir lik) = 6 yuz lik + 2 o‘n lik + 1 bir lik = 621.

Yozma ayirishda kamayuvchi va ayriluvchi ustun tarzda mos xona bir liklari bir -biri tagiga

yoziladi va tagiga chizilib, uning tagiga mos xonalar ayirmalari natijalari eng kichik xona bir

liklaridan boshlab yoziladi:

862

-241

621