Oʻnlik sanoq sistemsida nomanfiy butun sonlar ustidagi arifmetik amallarning algaritmi

ma’lum xona bir liklari sonini bildiradi.

Demak, a natural sonning o‘n lik sanoq sistemasidagi yozuvi deb quyidagi yig‘indiga

aytiladi: a = an∙10n

+ an–1∙10n–1

+…+ a2∙102

+ a1∙10+ a0

bu erda an ..... a1 - 0 dan 9 gacha bo‘lgan raqamlar. an ≠0 deb kelisxiladi. Son yozuvini 0 lardan

boshlash faqat ma’lum sondagi raqamlardan iborat nomerlashda qo‘llanadi, masalan: lotoreya,

pasport, avtomobil nomerlarida. ________

N = an∙10n

+ an–1∙10n–1

+…+ a2∙102

+ a1∙10+ a0 berilgan bo‘lsa, uni N= anan–1…a1a0 ko‘rinishda

yozish mumkin

Son yozuvidagi chiziq uni xarfiy ko‘paytmadan farqlash uchun chiziladi. Son

yozuvdagi o‘ngdan birinchi uchta xona birlar sinfini tashkil qiladi va unga birlar, o‘nlar, yuzlar deb

ataluvchi xona-bir liklari kiradi. Keyingi uch lik minglar sinfini tashkil qilib, xona bir liklari

minglar, o‘n minglar va yuz minglar deb ataladi. 6-, 7-, 8- raqamlar millionlar sinfini tashkil qilib,

xona bir liklari millionlar, o‘n millionlar va yuz millionlardan iborat bo‘ladi. Keyingi uch xona

milliardlar, undan keyin billionlar, billiardlar va hokazo sinflardan iborat bo‘ladi. Sonni o‘qishda

chapdan o‘ngga qarab har bir raqam yoniga xona birligi nomi qo‘shib aytiladi, shuni aytish kerakki,

o‘zbek talida o‘n liklarni atash uchun maxsus so‘zlar: yigirma, o‘ttiz, qirq, el lik, oltmish, yetmish,

sakson va to‘qson qo‘llanadi. O‘nli sanoq sistemasida sonlarni yozish uchun 10 ta belgi, atash yoki

o‘qish uchun esa, masalan milliongacha bo‘lgan sonlar uchun 20 ta termin kerak bo‘ladi, bu

raqamlar va o‘n liklar nomlari, yuz, ming kabi atamalardir. Ko‘p xonali sonlarni o‘qishda million,

milliard, billion kabi sinflar nomlari ishlatiladi. Bo‘sh xona bir liklari aytilmaydi, yozuvda 0 lar