Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

1. 
Shu matnni o‘qigunga qadar Abdulla Qodiriyni qanday tasavvur qilgansiz? 
2. 
Endi qanday tasavvur qilyapsiz? Nimalar o‘zgardi?
3. 
Sizningcha, o‘zbek xalqi nima uchun bu yozuvchini ardoqlaydi? Qaysi ishlari uchun? 
Matndan ajratib olingan quyidagi qismlarga eʼtibor bering. Bu so‘z va jumlalar Abdulla 
Qodiriy haqida nimalarni “aytyapti”? Izohlashga harakat qiling.
ijodxonalari… alohida tinch uy bo‘lib…
uchlab tayyorlangan o‘nlab siyoh qalamlar…
ijodxonalarini ozoda, tartibli bo‘lishini xohlar…
qiyshiq turgan buyum ham u kishiga xalal bergandek…

---

138
So‘zlarni izohi bilan moslashtirib ko‘chiring.
ishlari sandalga o‘tirgan kundan boshlab, darhol silliq yurishib 
ketavermas edi…
ish chog‘ida go‘yo tashqaridagi biror sharpaga quloq solganday ...
o‘tkir ko‘zlarini uzoq bir nuqtaga tikib…
u kishi shu qadar tez va shaxt bilan yozardilarki…
so‘ng go‘yo kuchli kurashdan charchagan kabi…
achchiq-achchiq choy ichar…
xayol surib…
“to‘q-to‘q” nuqta urish…
Kungay
yassi, yuza idish; likop.
Taqsimcha
uy yoki ayvon devorida: sandiq o‘rnatib, ustiga o‘rin-
ko‘rpa yig‘ib qo‘yiladigan tokchasimon maxsus joy.
Taxmon
tozalangan qamish cho‘pidan to‘qilgan to‘shama.
bo‘yra
quyoshga qaragan, quyosh tik tushadigan.
Muallif matnni yozish jarayonida Abdulla Qodiriyning ijod jarayoni bilan bog‘liq 
holatlarni boshqa bir holatga qiyoslab tushuntirishga harakat qilgan. Ana shunday 
mazmundagi jumlalarni aniqlab, yozing.
Masalan: 
U kishi ish chog‘ida go‘yo tashqaridagi biror sharpaga quloq solganday, 
chaqnagan o‘tkir ko‘zlarini uzoq bir nuqtaga tikib, butun kuchini fikrlashga yo‘naltirgan 
kabi jiddiy, o‘ychan o‘tirar va o‘qtin-o‘qtin quyilib kelgan fikr to‘lqinlarini tezroq qog‘ozga 
tushirib qolish uchun shoshilar edilar.
Ushbu jumlalarda o‘xshatish-qiyoslash bilan bog‘liq qanday vositalardan 
foydalanilganiga e’tibor bering. Muallif nima uchun bunday jumlalarni qo‘llaganini 
tushuntirishga harakat qiling. 

---

139
Matnda tagiga chizilgan so‘zlarning o‘zaklari shakldosh so‘zlar hisoblanadi. Qaysi 
gaplarda qo‘llangan so‘zlar ma’nosi matndagi so‘zning ma’nosi bilan bir xil. Shunday 
gaplarni ko‘chirib yozing.