Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

140
Quyida berilgan izohlar “O‘tkan kunlar” yozilgan xona” matnidagi qaysi so‘zlarga 
tegishli ekanini aniqlab, yozing. 
1
Og‘zaki nutqni qog‘ozga so‘zma-so‘z yozib oluvchi uskuna
2
Xonaning o‘rtasiga yoki chekkaroq yeriga chuqurchaga o‘rnatilgan, 
ustiga ko‘rpa yopilgan, atrofiga ko‘rpachalar to‘shalgan xontaxtadan iborat 
isinish uchun maxsus joy. 
3
Bir kishi o‘tirishi uchun mo‘ljallangan, odatda to‘rt oyoqli oddiy moslama, 
o‘rindiq, suyanchiqsiz stul.
4
Tasvirlanayotgan yoki tariflanayotgan kimsa, narsa, hodisalarni 
o‘quvchiga yaqqol, tasirli qilib yetkazish uchun ularning sifatlarini orttirib, 
bo‘rttirib ko‘rsatish. 
5
Matnning bir xatboshidan keyingi xatboshigacha bo‘lgan qismi.
Matn tarkibidan vergulning qo‘llanishi bilan bog‘liq quyidagi qoidalarga mos keladigan 
misollarni topib, yozing.
Egalik qo‘shimchalari qatnashgan birikmalar bilan tanishing. Ularning qaysilari 
narsalarning uch shaxsdan biriga tegishliligini ifodalagan, qaysilarida esa bunday 
ma’no sezilmaydi? Ularni ikki ustunga ajratib yozing. 
Abdulla Qahhor qalamiga mansub “Anor” hikoyasining birinchi xatboshisini o‘qing. 
Sanash ohangida aytiladigan bo‘laklar – uyushiq bo‘laklar orasida
So‘zlovchining o‘z fikriga qo‘shimcha munosabatini bildiradigan so‘zlarni ajratish 
uchun
Qo‘shma gap tarkibidagi sodda gaplar orasida 
Dadamning ijodxonalari, yozuv qog‘ozlari, uyning tokchalari, dadamning ijodiy ishlari, 
yozish sur’ati, dadamning ko‘zlari, fikr to‘lqinlari, dadamning kuchi, qalamning yurishi, kursi 
usti.
“Turobjon eshikdan hovliqib kirar ekan, qalami yaktagining yengi zulfinga ilinib 
tirsakkacha yirtildi. Uning shashti qaytdi. Jo‘xori tuyayotgan xotini uning qo‘lidagi 
tugunchani ko‘rib, kelisopni kelining ustiga qo‘ya chopdi. Keli lapanglab ag‘anadi, chala 
tuyilgan jo‘xori yerga to‘kildi”.

---

141
G‘afur G‘ulomning “Mening o‘g‘rigina bolam” hikoyasini o‘qing.
Hikoyadagi undalmalar ishtirok etgan gaplarni aniqlab, ularni 
daftaringizga ko‘chiring. 
Mazkur xatboshi qahramonlar hayotida juda ham muhim voqea sodir bo‘lganidan 
darak berib turibdi. Yozuvchi qaysi holatlar tasviri bilan buni ifodalamoqda? Parchadagi 
har bir so‘z va gapning maʼnosini, muhim voqeani tasvirlashdagi vazifasini izohlab 
bering.
Yuqorida berilgan qolip asosida “Mening o‘g‘rigina bolam” hikoyasining qurilishi 
haqida kichik matn yozing. O‘z fikringizni misollar bilan asoslang. 
Hikoya yozishga kirishing.
Dars davomida hikoyaning rejasi va qoralamasini yozing.
Hikoya yozing. Yozgan hikoyangizni yaqinlaringizga va sinfdoshlaringizga ko‘rsating.