Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

Xizmat turi
To‘lov miqdori
Chegirmalar
Mehmonxona 
80 000 so‘m (bir kun)
15 %
Sartaroshxona 
Har 25 000 000 so‘mlik xizmat uchun
20 %
Dorixona 
Har 100 000 so‘mlik xarid uchun 
12 %
Kasalxona 
Har 200 000 so‘mlik xizmat uchun 
18 %
Erkin bobo
Umri buvi
Mehmonxona (2 kun)
?
Mehmonxona (2 kun)
?
Sartaroshxona (35 000)
?
Sartaroshxona (40 000)
?
Dorixona (120 000)
?
Dorixona (210 000)
?

---

103
PAND-NASIHAT
“MUJMAL” ASLI MUJMALMI?
“Pand-nasihat” tilimizda o‘git maʼnosini 
anglatishini hammamiz yaxshi bilamiz. Biroq 
undagi “pand” so‘zi boshqacha maʼnoga ega. 
Yaʼni “pand” so‘zining tub ildizi “yolg‘on”, “aldov” 
maʼnosini anglatadi. 
Shuning uchun tilimizdagi “pand berib ketibdi” 
iborasi “o‘git beribdi” mazmunida emas, “aldab 
ketibdi” mazmunida tushuniladi. Lekin “pand-
nasihat berish” deganda, dastlab “aldab-suldab 
yo‘lga solish” maʼnosi anglashilgan. 
Qolaversa, “pand” so‘zining tilimizda ikkinchi 
maʼnosi paydo bo‘lgan. Yaʼni birinchi maʼnosi aldab 
ketish, ikkinchisi dakki berish. “Pand-nasihat”dagi 
pand
so‘zi 
dakki berish
maʼnosidagi “pand”ga to‘g‘ri 
keladi.
“Mujmal” so‘zini hozirgi paytda 
lanj, 
mavhum, na u yoqlik, na bu yoqlik, tushunarsiz, 
tayinsiz
degan maʼnolarda ishlatamiz. Lanj, 
kesib gapirmaydigan, ezma kishilarga nisbatan 
“mujmal odam” deymiz. Holbuki, bu so‘zning 
tub ildizi “qisqa”, “lo‘nda” maʼnolarida keladi. 
Bu maʼno so‘zning hozirgi maʼnosiga mutlaqo 
zid. Alisher Navoiy asarlarida ham “mujmal” 
so‘zi “qisqa” maʼnosini ifodalagan. Masalan, 
“Sabʼayi sayyor” dostonida shunday misralar 
bor:
Dostonlarki aytdim mujmal,
Manga yo‘q hech anda bahsu jadal.
Mazmuni: men bu dostonlarni shunchalik 
qisqa bayon qildimki, so‘zlarim orasida 
birorta ham bahsga sabab bo‘ladigan, 
tushunilmaydigan o‘rni yo‘q.
Shuningdek, arabcha “mujmal” so‘zining 
“yig‘indi” degan maʼnosi ham borki, bu “jumla” 
so‘ziga to‘g‘ri keladi.
Eshqobil Shukur, ‘‘Boboso‘z izidan’’