Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 7-sinfi uchun darslik

yara
sidan aziyat 
chek
ayotganlar, sitrus mevalarga allergiyasi 
bor
lar uni isteʼmol qilmasligi 
kerak. Limon tish emaliga salbiy taʼsir qiladi. Undan juda ko‘p miqdorda isteʼmol qilish esa 
qon
bosimiga yomon taʼsir 
ko‘r
satadi. Oshqozon shilliq 
qavat
iga salbiy taʼsir etishi tufayli 
uni 
och
qoringa isteʼmol qilish tavsiya etilmaydi.
Oila a’zolaringizdan limonning kundalik hayotdagi maishiy ahamiyati (tozalikni 
saqlashda, dog‘larni ketkazishda va h.k.) haqida so‘rang. O‘rganganlaringizni eslatma 
sifatida yozib oling. 
Berilgan matnni o‘qing. Shu matn asosida limon isteʼmol qilishga doir yo‘riqnoma 
yozing.

---

53
MAGAZINDAGI XAZINA
‘‘Magazin’’ – bir qarashda bu so‘z ruscha so‘zga 
o‘xshaydi. Lekin u asli sharqqa oid, ya’ni arabcha bo‘lib, 
“maxazin” shaklida bo‘lgan va boshqa tillarga ko‘chgan. 
Alisher Navoiyning mashhur 
Yigitlikda yig‘ ilmning maxzanin,
Qarilik chog‘i xarj qilg‘il ani, 
satrlaridagi “maxzan” so‘zi ham asli shu so‘zga 
borib taqaladi. Bu so‘zlarning shakliga diqqat bilan 
qaralsa, ularning tarkibida “xazina” so‘zining borligini 
sezish mumkin. “Maxazin” so‘zining tub ildizi “saqladi”, 
“to‘pladi” degan ma’noni anglatgan.
“Mag‘oza” so‘zi ham “magazin” so‘ziga yaqin. “Xo‘ja 
Nasriddin” filmida “Mag‘oza – “almashtirish” degani” 
degan gap bor.
“AMMA”M BILAN “AMAKI”M
Amma bilan amaki hayotda qarindosh 
bo‘lgani kabi tilda ham bir-biriga qarindoshdir. 
Bu so‘zlar ikki tomchi suvday bir-biriga o‘xshaydi.
Bir qarashda “amma” so‘zining “amaki” 
so‘zi bilan tub ma’nosi bir xil ekanini anglash 
qiyinroqday. Chunki bu so‘zlarning biri ayollarga 
nisbatan, biri esa erkak qarindoshga nisbatan 
qo‘llanadi. Biroq mohiyat nuqtayi nazaridan bu 
ikki so‘z bitta so‘z ekanini ilg‘asa bo‘ladi. 
“O‘zbek tilining etimologik lug‘ati”da 
izohlanishicha, “amaki” so‘zi ham, “amma” so‘zi 
ham bitta ildizdan o‘sib chiqqan bo‘lib, ularning 
tub ma’nosi arabchada “otaning akasi” ma’nosini 
anglatadi. 
Ma’no taraqqiyoti natijasida bu so‘z ikkiga 
ajralib, biri otaning aka-ukasi, biri esa otaning 
opasi yoki singlisi mazmunini ifodalaydigan 
bo‘lib ketgan.
Eshqobil Shukur, “Boboso‘z izidan”