“Она тили ў?итиш махсус методикаси” номли дарслик

 
3  bob.  Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qishga  o‘rgatish  va  nutq 
o‘stirish metodikasi 
3.  1.    Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarining  ta’limiy, 
tarbiyaviy, korreksion vazifalari 
                                                 Reja 
1.
 
Yordamchi maktabda o‘qish darslarining ta’limiy vazifasi 

---

 
53 
2.
 
Yordamchi maktabda o‘qish darslarining  mazmuni 
3.
 
Yordamchi maktabda o‘qish darslarining tarbiyaviy vazifasi 
4.
 
Yordamchi maktabda o‘qish darslarining korreksion vazifasi 
     
 Yordamchi  maktabda  o‘qish  darslarida  bolalarni  to‘g‘ri,  ongli,  tez,  ifodali 
o‘qishga  o‘rgatish,  ovoz  bilan  va  ovozsiz  o‘qish,  o‘qilgan  matn  mazmunini 
o‘qituvchining savollari yordamida, rasmlar asosida so‘ngra mustaqil bayon etishga 
o‘rgatish talab etiladi.  
O‘qish  uchun  kichik hikoyalar,  she’r,  masal,  maqol, o‘zbek va chet  el  yozuvchilari 
asarlari,  o‘quvchilar  ongiga  mos  keladigan  ro‘znoma  va  oynomalardan  matnlar 
ishlatiladi.  
         O‘qishga  o‘rgatish  jarayonida  bolalar  tarbiyalanadilar,  ma’naviyati  oshadi, 
ijobiy  hislatlari,  dunyoqarashi tarkib  topadi,  odob va  axloqni o‘rganadilar,  ularning 
shaxsi shakllanib boradi.    Yordamchi  mehnat ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarining 
tarbiyaviy  vazifasi  -  buyuk  ma’naviyatimizni  tiklash  va  yanada  yuksaltirish, 
o‘quvchilarda  istiqlol  g‘oyalarini  tarkib  toptirish,  shakllantirish,  ma’naviyatli  va 
ma’rifatli bo‘lishini ta’minlash.  
           Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qishga  o‘rgatish  jarayonida  aqli  zaif 
bo‘lgan bolalar bilan korreksion ishlar keng tarzda amalga oshiriladi.  Bu ishlar bola 
nutqidagi  nuqsonlarni  bartaraf  etish,  bilish  faoliyatidagi  kamchiliklarni  tuzatib 
borishdan  iborat.    Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarida 
o‘quvchilarning  jismoniy  va  ruhiy  rivojlanishidagi  nuqsonlari  tuzatib  boriladi, 
bartaraf etiladi, ko‘zga ko‘rinmaydigan darajagacha yumshatib  boriladi.  
          Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarining  ta’limiy  vazifasi 
bilan birga tarbiyaviy vazifalari ham  amalga oshiriladi.  
O‘qish darslari tarbiyaviy ishlarni amalga oshirish borasida eng qulay predmet bo‘lib 
hisoblanadi.    O‘qish  darsida  ishlatiladigan  kichik  xikoya,  she’r,  masal,  topishmoq, 
tez  aytishlar,  rivoyat,  xadislardan  namunalar,  yirik  badiiy  asarlardan  parchalar, 
ilmiy-ommabop  ishga  doir  maqolalar  o‘quvchilar  yoshi,  ongiga  mos  keladigan 
badiiy asarlardan namunalar, bola shaxsini shakllantirib boradi, uni axloq va odobga 
o‘rgatadi,  ularning  milliy  mafkurasini,  ma’naviyatini  shakllantiradi.    O‘qishga 

---

 
54 
o‘rgatish  jarayonida  o‘quvchilar  tarbiyalanadi,  ma’naviyati  oshadi,  dunyoqarashi 
kengayib,  ijobiy  hislatlari  tarkib  topadi.    O‘qish  darslarida    o‘quvchilar  inson 
qadrini, millat qadriyatlarini, o‘zligini anglab, erkin va ozod jamiyatda yashash, o‘z 
o‘rnini jamiyatda egallash uchun fidoiylik bilan kurashish, mehnat qilish lozimligini 
o‘rganadilar.  
         Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarida  ta’limiy  va  tarbiyaviy 
ishlar  bilan  bir  qatorda  korreksion  ishlar  ham  keng  tarzda  amalga  oshiriladi.    Bu 
ishlar  o‘quvchilarning  bilish  faoliyatidagi  kamchiliklarni  tuzatish,  bartaraf  etish, 
kamaytirishdan  iborat.      Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarida 
o‘quvchilar  nutqidagi  kamchiliklar  bartaraf  etiladi,  nutqi  o‘stiriladi,  tafakkuri 
rivojlantiriladi,  diqqati,  xotirasi,  idroki,  tasavvuri  va  boshqa  psixik  jarayonlaridagi 
o‘ziga xos kamchiliklar tuzatiladi, bilish faoliyati takomillashtiriladi.  
  
Yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabida  o‘qish  darslarida  o‘qishga  o‘rgatish 
ishlarini  oligofrenopedagogikaning  tamoyil,  metod,  usullari,  tashkiliy  formalari 
asosida  amalga  oshirish  zarurligi  oligofrenopedagogikaga  oid  adabiyotlarda 
ta’kidlangan.    Olimlardan  Dulnev  G.  M.  ,  Zamskiy  X.  S.  ,  Graborov  A.  N.    va 
boshqalar  yordamchi  mehnat  ta’limi  maktabi  o‘quvchilarini  to‘g‘ri  o‘qishga 
o‘rgatish  uchun  ularning  psixologik  xususiyatlari,  ish  qobiliyati,  qiziqishi, 
imkoniyatlari kabi va boshqa ruhiy holatlarini hisobga olish zarurligini ko‘rsatib, o‘z 
asarlarida bu ishni tashkil etish shakllari, tamoyillari, usullarini yoritib berganlar.