Omuxta yem texno 111

 
Adabiyotlar ro`yxati 
1.
Yog`orov G.A. Texnologiya muki, krupi i kombikormov. M.: Agropromizdat, 
1986 y. 
2.
Mionchinskiy 
P.N., 
Kojarova 
L.S. 
Proizvodstvo 
kombikormov. 
M.: 
Agropromizdat, 1991 y. 
3.
Kalashnikov A.P. va boshqalar. CHorva mollarini oziqlantirish normalari va 
ratsionlari. T.: Mexnat, 1988 y. 
1.1. Kirish 
Aholini oziq – ovqat mahsulotlariga sanoatning esa xom ashyoga bo`lgan talabi 
kundan – kunga ortib bormoqda. Buni to`la kondirish uchun qishloq xo`jalik ishlab 
chiqarishini xususan uning asosiy sohasi bo`lgan chorvachilik uzluksiz ko`tarib 
borish kerak. Omixta yem ishlab chiqarishi mamlakatimizda yildan yilga oshib 
bormoqda. Uning assortimenti kengayib biologik samaradorligi oshib bormoqda. 
Omixta yem sanoatining tezkor rivojlanishi, rivojlangan sohaga aylanishi omixta 
yemdan foydalanishning katta iqtisodiy ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi. 
Hayvonlarning me`yoriy hayot kechirishi uchun barcha moddalar kerak. Bu esa 
ularning organizmiga 50 ga yaqin kimyoviy elyement topilgan bo`lib, bo`lar: azot, 
uglerod, yod kolalit, kislorod, kaltsiy va boshqalar. Ulardan 95% massasi bo`yicha 
uglerod, kislorod vodorod va azodga to`g`ri keladi. Xuddi shunday tarkib 
o`simliklarda ham uchraydi. Bu to`rt elyement hayvon organizmida va o`simlikda 
turli nisbatlarda bo`ladi va ko`pgina moddalarni hosil qiladi. Hayvon organizmining 
normal o`sish va rivojlanishi uchun tarkibida kerakli miqdordagi moddalarni saqlagan 
ozuqa yetkazib berish omixta yem zavodlarining asosiy vazifasiga kiradi. 
1.2. O`zbekiston respublikasi va chet mamlakatlarda omixta yem ishlab 
chiqarish sanoatining rivojlanish istiqboli. 
O`simlik va hayvonlardan olinadigan mahsulotlar, shuningdek mineral moddalar 
qishloq xo`jalik hayvonlari uchun ozuqa bo`lib hisoblanadi. CHorvachilik 
amaliyotida ozuqa ularning kelib chiqishidan, konsistentsiyasi va ozuqaviyligidan 

---

5 
bog`liq holda dag`al, sersuv, kontsentrlangan, mineralli va turli ishlab chiqarish 
chiqindilariga bo`linadi. 
Yemdagi foydalanishda uning foydalanishda uning samaradorligini yanada oshirish 
uchun iular bilan hayvonlarni aloxida bokish orqali emas, balki omixta yem 
ko`rinishidagi yemlar bilan bokkanda erishish mumkin. Omixta yem retseptga mos 
ravishda 6 – 12 turladagi turli ozuqa mahsulotlari (komponentlar, ingredientlar) ni 
natijasida olingan mahsulotlardir. Omixta yem ishlab chiqarish uchun qo`llaniladigan 
ingredientlar tozalanadi, qobiqsizlantiriladi va kerak bo`lsa maydalanadi, sungra ular 
me`yorlanadi va aralashtiriladi. 
Omixta yem qishloq xo`jalik hayvonlarining, uy parrandalari va baliqlarning turi, 
yemi va boqilish maqsadidadan bog`liq holda ishlab chiqariladi. Omixta yemda uy 
hayvonlari uchun kerak bo`lgan miqdorda barcha ozuqa moddalari mavjud. 
Ratsionga omixta yem kiritilsa, hayvonlarning,parrandalar va momiq hayvonlarning 
mahsuldorligi sezilarli darajada ortadi, ular yaxshi o`sadi va rivojlanadi, hayot 
faoliyati oshadi. Agar hayvon va parrandalarning kunlik ratsioni doimo bir xil bo`lsa, 
bunda ularning mahsuldorligi tushadi, yosh hayvonlarning o`sishi va rivojlanishida 
orkaga kolishi, hayot faoliyatining sekinlashuvi kuzatiladi, hamda turli kasalliklarga 
uchrashi ortadi. 
Omixta yem ishlab chiqarishni ko`paytirish orqali qishloq xo`jalik hayvonlarining 
mahsuldorligini oshirishga erishiladi, ya`ni hayvonlarning vazni ortadi, tovuklarning 
tuxum qo`yishi ko`payadi, sigirlardan olinadigan so`tning miqdori va sifati ijobiy 
o`zgaradi va boshqalar. 
Omixta yemdan to`g`ri foydalanish chorvachilikda mahsulot tannarxini kamayishiga 
ta`sir ko`rsatadi.