tizimiar maktabini yaratish maqsadida quyidagi ilmiy masalalarga
o ‘z e ’tiborlarini qaratishdi:
-menejmentda tizimli yondashuv asosiarini ishlab chiqishdi;
-menejmentda yaxlit (integral) tizim bilan uning differensial
qismlari munosabatlari masalalarini ko‘rib chiqishdi;
-birqancha
o ‘zgaruvchi
(dinamik)
omillarning
ta’sirini
o ‘rganishdi.
Menejment nazariyasini rivojlantirishga sobiq ittifoqning
A.K. Gastev, P.M. Kerjensev, V.G. Afanasev, D.V. Gvishiani,
S.E. Kaminitser, O.V. Kozlova, D.M. Kruk, A.M. Omarov,
G.X. Popov, V.Q. Qobulov kabi olimlari ham o ‘zlarining
salmoqii
hissalarini qo‘shganlar. Sobiq ittifoqda mehnatni ilmiy tashkil qilish
va boshqarish sohasini ilmiy tadbiq qilish 1920-yillarda boshlangan.
0 ‘sha yillari Markaziy mehnat instituti (MMI) tashkil etilib,
mehnatni ilmiy tashkil qilish bo‘yicha qator konferensiyalar
o‘tkazildi. Maxsus jumallar chop etilishi yo‘lga qo‘yildi. 0 ‘quv
yurtlarida «Mehnatni ilmiy tashkil qilish» fani o ‘qitila boshlandi.
0 ‘rta Osiyoda esa menejmentning nazariy asoslari va uning
asosiy prinsiplari qadim zamonlarda ham u yoki bu ko‘rinishda
mavjud bo‘lgan. Ammo ular Amir Temur hukmronligi davriga kelib
ma’lum shaklni kasb etgan, bunga Amir Temuming «Temur
tuzuklari» asari yorqin misol bo‘la oladi.
0 ‘zbekistonda mustaqillik davriga kelib, menejmentning naza
riy
va amaliy asosiarini, ulaming barcha kategoriyalarini takomil-
lashtirishga katta e ’tibor berilyapti. Ayniqsa yoshlar o‘rtasida
menejmentga, shu jumladan, jismoniy tarbiya va sport menejmen-
tiga qiziqishni ortib borayotgani fikrimizning dalilidir.
Ko‘rib chiqilayotgan davr boshqaruviga bir necha yondashuv-
larning bir vaqtda taraqqiy topganinni, ularning ichida o ‘zlariga
yarasha ta’lim va nazariyalar bunyod boMganini tasdiqladi. Shu
bilan bir qatorda g‘arb nazariyachilarining tizimli (структурный),
vaziyatli,
funksional (protsessual) va miqdoriy yoki sonli
(численный) kabi to‘rtta yondashuvi ajratib ko‘rsatganliklarini
shohidi bo‘ldik.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki,
bu yondashuvlar bir-biriga
o ‘zaro qarama-qarshi emas. Ular ma’lum darajada erkindirlar,
chunki ular qandaydir yo‘nalish bo‘yicha bir-birini to‘ldirish yoki
186
taraqqiy :optirish maqsadida ba’zi-bir g ‘oya!ar bilan bog‘lan-
gandirlar. Shu davrlarda menejment nazariyasi bo‘yicha paydo
bo‘lgan bir qator izlanuvchilar maktablarini e’tibor bilan o ‘rganila-
digan bo‘lsak, ularning tadqiqotlarini umumiy «Boshqarish
nazariyasi va amaliyoti» yoki «Boshqaruv fani ta’limi» nomlari
bilan birlashtirish mumkin bo‘ladi.
Shu borada amerikalik Ch. Barnard, G.Saymon tomonidan
zamonaviy menejmentga qaratilgan va ilmiy tomondan asoslab
berilgan boshqaruvga yangicha yondashuvning quyidagi to‘rt
(tizimli, vaziyatli, funksional va miqdoriy) yo‘nalishga e ’tibomi
qaratadigan bo'lsak, haqiqatdan
ham menejment fani asrlar
davomida shakllanib, rivojlanib borishi natijasida zamonamizning
eng ilg^or va dolzarb sohasiga aylanganini ko‘rish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: