Олмалиқ филиали “кончилик иши ва металлургия” факультети

Бурғилаш дастголари ва портлатиш скважинларини бурғилаш технологияси.
Портлатиш скважинларини бурғилаш учун скважин ковига бузувчи кучланиш таъсири бўйича 3 та гуруҳдаги дастгоҳлардан фойдаланилади.
1 – гурухга, скважина ковига механик таъсир қилувчи бурғилаш дастгоҳлари киради. Ушбу гуруҳга қуйидаги бурғилаш дастгоҳлари турлари киради:
СБР ( қирувчи каропка билан айланиб бурғиланувчи дасгоҳ);
СБШ ( шарошкали долата билан айланиб бурғиловчи дастгоҳи);
СБК ( зарб - арқонли бурғилаш дастгоҳи);
СБУ ( Пневматик тўқмоқ билан хаво зарбали бурғилаш дастгоҳи).
2 – гурухга, скважина ковига термик, гидравлик ёки портлатиш орқали таъсир қилувчи бурғилаш дастгоҳлари киради. Ушбу гурухдан карьерларда фақатгина оловли бурғилаш станоклари (СБО) қўлланилади.
3 – гуруҳига, эса скважин ковига механик ва термик таьсир қилишни биргаликда олиб борувчи бурғилаш дастгохлари кенг
қўлланилади.Сўнг йилларда СБШ бурғилаш дастгохларидан қўллаш оммавийлашмоқда.Биз ,,калмокир’’каьрери шароитида СБШ- 250МН бурғилаш станогини қабул қиламиз. Ушбу дастгохнинг техник таснифи қуйида келтирилган. Энди ушбу танлаб олинган СБШ-250 бурғилаш дастгохидан – ,,Калмокир’’каьрери бўйича курс ишида берилган унумдорликни таьминлаш учун зарур бўладиган дастгохлари сонини аниқлаймиз. Бунинг учун бурғилаш дастгохининг иш унумдорлигини
аниқланишни талаб қилинади. Бурғилаш дасгохи унумдорлигини хисоблаш қуйида келтирилган.
Бурғилаш дастгохи унумдорлигини хисоблаш.
Бурғилаш дастгохининг сменалик унумдорлигини аниқлаш қуйидаги формула орқали амалга оширилади.
П_б.см = ·К_и.б
бунда, Т_см – смена давомийлиги, (8соат) ;
Т_о ва Т_в – 1м скважинани бурғилаш учун бажариладиган асосий ва ёрдамчи операциялар давомийлиги, соат;
К_и.б - бир сменадаги иш вақтидан фойдаланиш коэффиценти бўлиб у қуйидагича топилади:
К_и.б = ;

бунда, Т _n.з , Т_р, Т _в.п – мос холда тайёрловчи якунловчи операциялар, танаффуслар ва режадан ташқари тўхтаб қолиш вақтлари;

Т _n.з ва Т_р – карьерларда иш шароитидан келиб чиққан холда биргаликда 0,5 – 1 соат ташкил этади;
Т _n.3 + Т_р = ;
Т _в.п – карьерларда 1 1,5 соат чегарада бўлади.
Т_о – асосий операциялар давомийлиги қуйидагича аниқланади:
Т_о = ;
бунда, V _б – бурғилаш станогининг техник тезлиги ( хар бир турдаги станок учун хисоблаш ёки хронаметриги усулида аниқланади. )
V _б ни ҳисоб китобда жадвалдан фойдаланиб аниқлаш мумкин
(1– жадвал)
Т_в – қиймати хронаметрдаги кузатишлар асосида аниқланади.Ҳисоб китобда Т_в нинг қийматини СБШ станоклари учун 2 – 5 мин деб олинади.( соатга айлантириш керак

Энди бурғилаш станогининг йиллик унумдорлигини хисоблаймиз;

П_б.й = П_б.см n_см. N;

бунда, Псм - 1 суткадаги иш сменалар сони

( кўпгина карьерларда ( п = 3 cм) );
N = 280 290 кун – станокнинг 1 йилдаги иш кунлар сони.
Бурғилаш станокларининг ишчи сони мўлжалланган кон массаси хажмига боғлиқ холда қуйидагича аниқланади:
N _б.р.= ;
бунда, V_к.м – 1 йилда қазиб олиниш керак бўлган кон массаси хажми (м³ / й) демак, бурғилаш станоклари сонини қоплама жинслар ва рудалар бўйича алохида хисоблаймиз яъни: