Олма (қурти) мевахўри – Carpocapsa ( Cydia) pomonella

Олма (қурти) мевахўри – Carpocapsa ( Cydia) pomonella
Зарари. Олма қурти 30 тудан ортиқ мевали дарахтларни, жумладан олма, нок, беҳи, ёнғоқ, ўрик, шафтоли ва олхўрини зарарлайди. Қурти мева ичига тешиб кириб бозорбоплигини пасайтиради ва чиришига сабаб бўлади, бундай меваларни сақлаб бўлмайди.
Таърифи. Капалаги қанотларини ёзганда 14-20 мм, олдинги қанотлари кулранг, учи қорамтир; орқа қанотлари оч қўнғир тусли. Тухуми 1 мм, юмалоқ, яссиланган оқимтир. Қуртининг узунлиги 10-20 мм, усти пушти, пасти оқ ёки сарғиш, танасида тукли майда оч кулранг доғчалар бор, боши ва энса усти оч қўнғир ёки қизғиш тусда; ёш қурт оқ. Ғумбаги 10-12 мм, жигар ранг, юмшоқ пилла ичида туради.
Ҳаёт цикли. Дарахт пўстлоқлари орасида, боғ ичидаги шохлар остида, омборхона ва бошқа ҳимояланган жойларда, ёш боғларда эса илдиз бўғзи атрофидаги тупроқнинг 3 см гача бўлган чуқурлигида, пилла ичида катта ёшли қурт шаклида қишлайди. Эрта кўкламда қуртлар ғумбакка айланади. Олма гуллай бошлаганда ғумбакда капалаклар учуб чиқади, учиш 7-14 кун давом этади, учушнинг 2-4 куни урчиб тухум қўйиш бошланади, оммавий тухум қўйиш 8-10 куни бошланади. Урғочи олма баргларига ва мева тугунчаларига биттадан жами 100-160 та тухум қўяди. Тухумдан чиққан қуртлар барг ва мева эти билан, кейинчалик унинг уруғи билан озиқланади. Ҳар бир қурт 2-3 тадан мевани зарарлайди. Мевага кирган жойида чиқиндисини кўриш мумкин. Қурт етилгандан сўнг мевадан чиқиб дарахт устида ёки яқинида ҳимояланган ҳолда ғумбакка айланади. Йилига 3 марта авлод беради.
Кураш чоралари. Агротехник тадбирлар – кузда хазон баргларини тўплаб кўмиб юбориш; дарахт танасини эски пўстлоқлардан тозалаш; дарахт атрофини яхшилаб чопиқ қилиш; дарахтлар танасини оқлаш; боғларда тутқич белбоғлар ўрнатиш; пишмай тўкилаётган меваларни ҳар куни териб олиш.
Кимёвий усул: олма қуртининг ҳар бир авлодига қарши бир мартадан қуйидаги кимёвий препаратлар дан бири пуркалади: Протект про (Эмамектин бензоат 5% ва индоксакароб 10%) 0,3-0,45 л/га; энтовет (Тиаклоприд 24%) 0,3-0,4 л/га; Индоксамектин (Индоксакарб 7.5% + Абамектин 1.8%) 0,45-0,7 л/га; Агрофос экстра (цермерметрин 10% + хлорпирифос 50%) 0,2-05 л/га; энтометрин (Циперметрин 25%) 0,15-0,35 л/га;

Д. ХАЛИМБЕТОВ,
Хоразм вилояти Ўсимликлар карантини ва ҳимояси бошқармаси Гурлан туман бўлими ўсимликлвр карантин инспектори