Oliyvao rtamaxsus ta’lim vazirlich karimjon Rahimqulov

12. 0 ‘yinni tushuntirishda o‘qituvchining turish joyi
va o^yinchilarning joylashtirilishi
0 ‘yinni tushuntirishga kirishishdan awal, bolalar shunday 
joylashtirilishi kerakki, ular o‘qituvchini yaxshi ko‘rishlari va uning 
gaplarini eshita olishlari kerak. Undan ham ma’qulrog‘i, bolalami
57

---

o‘yinni boshlashdan awal turishlari kerak bo'ladigan holatda 
joylashtish kerak.
Agarda o‘yinni bosh lash uchun о‘yin ishtirokchilarining doira- 
da turishlari talab qilinsa, unda o'qituvchi o'yinni tushuntirish 
uchun ishtirokchilar orasida turadi, agarda ishtirokchilar kamchilik 
yoki ko‘pchilik bo‘lsa, unda doiraning o‘rtasiga 1 —2 qadam chiqadi 
(ommaviy o‘yinlarda). Doira markazida turish man etiladi, chunki 
ishtirokchilaming yarmi o‘qituvchiga nisbatan orqada turadilar va 
ularning diqqat-e’tibori sustroq bo‘ladi. Ishtirokchilar ikkita 
komandaga bolinganlarida, ular bir-birlariga qarama-qarshi holda 
uzoqroq masofada saflanib turadilar («Oq terakmi, ko‘k terak», 
«Raqam chiqarish»). Bunday holda o‘yinni tushuntirish uchun 
ikkala komanda bir-biriga yaqin olib kelinadi, o‘yin tushuntirib 
bo‘lingandan keyin yana oldingi holatlariga qaytariladilar. 0 ‘qituv- 
chi yontomonibilan turib, goh birinchi, goh ikkinchi komandaga 
o‘girilib qarab o ‘yinni tushuntira boshlaydi.
Agarda o‘yin tarqoq holda harakat qilish bilan boshlanadigan 
(quvlashmachoqqa o'xshash) bo'Isa, unda 
0
‘qituvchi o ‘yinni 
tushuntirishdan oldin bolalarni saiga turg'izishi mumkin (agarda 
ular kamchilik boMsalar) yoki bolalar o'qituvchini yaxshi eshita 
oladigan vako‘ra oladigan joyga tuig'iziladilar.
0 ‘yinni tushuntirish paytida ishtirokchilarni quyoshgayoki 
chiroqqa (bino ichida bo‘lsa) yuzi bilan qaralib qo‘ymaslik kerak, 
chunki bu ularga o‘qituvchini ko‘rishga xalaqit beradi va ular 
tushuntirish jarayonini yaxshi qabul qila olmaydilar. Agarda o‘quv- 
chilar tushuntirish vaqtida deraza tomonga qarab tursalar, unda 
tashqarida bo‘layotgan har xil voqealaiga chalg'ib qolishadi. Shuning 
uchun o‘qituvchi barcha qatnashchilarga ko‘rinarli joyda turishi 
shart. Agar quyoshning yuzga tushishidan saqlanishning iloji bo‘l- 
masa, unda quyoshga yuzi bilan turib bolalarga yuzlanadi,
58

---

0 ‘qituvchi iloji boricha gumhga yaqin, ulardan haddan Uibhqari 
uzoqlikda turmasligi kerak. U o‘ziga o ‘quvchilar hulqini nazorat 
qila oladigan joy tanlashi kerak. Agar ishtirokchilar o‘yinni bajarish 
uchun dastlabki holatda turmagan bo‘lsalar, ulami keyingi bo'la- 
digan o ‘yinlarga qulayroq joyga qayta saflash kerak.