Oliy va o’rta mahsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Glossariy 
Kriptologiya – 
kriptografik usullarning qo’llanilishini anglatib, kriptografiya 
va kriptoanalizga bo’linadi
 
Kriptografiya – 
informatsiyani himoyalash uchun uni o’zgartirish usullarini 
o’rganishning matematik metodlarini anglatadi 
Kriptoanaliz - 
kalitlarni bilmasdan turib, informatsiyani rasshifrovka qilish 
usullarni o’rganishni anglatadi.
Kriptografiyaning asosiy bo’limlari 
– simmetrik kriptotizimlar, ochiq 
kalitli kriptotizimlar, elektron imzoli tizimlar va kalitlarni boshqarish 
Alfavit 
– 
belgili informatsiyani kodlashtirish uchun ishlatiladigan 
chegaralangan to’plam 
Matn
– alfavit elementlarining tartiblangan bo’lagi 

---

178 
Shirflash
– boshlang’ich ochiq matnni shifrlangan matnga aylantirish 
jarayoni 
Deshifrlash
– shifrlashga teskari jarayon bo’lib, unda ma’lum kalit asosida 
shifrlangan matn boshlang’ich matnga aylantiriladi 
Kalit
– matnlarni hech qanday to’siqlarsiz shifrlash va deshifrlash uchun 
zarur bo’lgan ma’lumot 
Elektron raqamli imzo
– matnga biriltirilgan va uning kriptografik 
o’zgartirilishini aniqlab beradigan ma’lumot bo’lib, matn boshqa 
foydalanuvchi tomonidan olinganida uning haqiqiyligini va muallifini 
tekshirishga imkon beradi 
Kriptobardoshlilik
– kalitni bilmasdan turib, shifrlangan matnni 
deshifratsiya qilish imkoniyati qandayligini ko’rsatadigan kattalik 
Kriptobardoshlilik ko’rsatgichlari
– barcha mumkin bo’lgan kalitlar soni 
va kriptoanaliz uchun zarur bo’lgan o’rtacha vaqt 
Raqamli imzo
– qandaydir mahfiy kalit yordamida generatsiya qilingan 
ma’lumotlar blogi. Ochiq kalit yordamida haqiqatan ham ma’lumotlar shu 
mahfiy kalit yordamida generatsiya qilingani tekshiriladi