Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Hakamlik qilish 
Har bir o‘yin ob’ektiv va oqilona hakamlik qilishni talab qiladi. Agar o‘yin 
qoidalarning  bajarilishini  diqqat  bilan  va  jiddiy  ravishda  kuzatilmasa,  o‘yin 
o‘zining  ta’lim-tarbiyaviy  va  pedagogik  qiymati  va  ahamiyatini  yo‘qotadi.  O‘yin 
qoidalari  bajarilishini  kuzatish  bilan  birgalikda,  rahbar  pedagogik  usullar  yordam 
bilan  ta’lim  va  tarbiyani  boshqarib  boradi.  Hakam  esa  o‘yinda  usullarni  to‘gʻri 
bajarilishini kuzatadi, bu o‘yin texnikasini yaxshilashga va unga bo‘lgan qiziqishni 
to‘liq oshirishga yordam beradi. 
Jamoalarga  bo‘linib  o‘ynaladigan  o‘inlarda,  bunda  ob’ektiv  va  aniq 
hakamlik qilish alohida ahamiyatga ega, bu ayniqsa musobaqa yorqin ifoda qilgan 
va  har  bir  jamoa  yutishiga  manfatdordir.  Hakam  jamoalarning  kuch  va 
o‘yinchilarini  soni  jixatdan  teng  bo‘lishini,  shuning  uchun  bir  hil  sharoit 
yaratilishini  (o‘yin  o‘tkaziladigan,  asbob-anjomlar  va  boshqalar  jixatdan)  kuzatib 
borishi kerak. 
Noto‘gʻri  hakamlik  qilish  ishonchini  yo‘qotadi,  uni  obrusi  tushib  ketadi, 
o‘ynovchilar ular bilan hisoblashmay qo‘yadilar. 
Hakam  barcha  o‘ynovchilarni  ko‘rishga  va  ularga  xalaqit  bermaslikka, 
kuzatishga  qulay  bo‘lishi  uchun  joy  topishi  shart.  Unga  ayrim  o‘yinlarda 
o‘yinchilarini siljishlarini kuzatish uchun maydon bo‘ylab harakat qilishga to‘gʻri 
keladi. 
Harakat  o‘yin  qoidasini  buzulganligini  sezgandan  keyin,  darov  o‘z  vaqtida 
va aniq signal beradi. U o‘ynovchilar bilan baxislashishga kirishmasdan odob bilan 
tanbex  beradi.  Shu  bilan  birga  o‘yinni  natijalarini  to‘gʻri  yakunlash  hakamga 
bogʻliq  bo‘ladi.  Lekin  harakatli  o‘yinlarni  to‘gʻri  hakamlik  qilish  bolalarda 
xaqiqatgo‘ylikni  hakamga  va  uni  qoidalariga  nisbatan  hurmatda  bo‘lishni 
tarbiyalashga  yordam  beradi.  Hakamga  tegishli  tanbex  berish  va  tushuntirish 
berishni o‘yin tamom bo‘lgandan keyin amalga oshirish kerak.