Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Sog‘lomlashtiruvchi
–o‘quvchilarning sog‘lig‘ini mustahkamlash, har 
tomonlama jismonan tarbiyalash;
sog‘lom turmushtarsiga amal qilish va uni keng jamoatchilik o‘rtasida targ‘ib 
etish; jismoniy mashqlarni ketma-ketlikda to‘g‘ri bajarish orqali jismoniy sifatlarni 
rivojlantirish; sport asbob-anjomlaridan foydalanishning xavfsiz usullarini 
o‘rgatish;
jismoniy 
tarbiya 
va 
sport 
faoliyatini 
kerakligicha 
ta’minlash; 
sog‘lomlashtiruvchi mashqlarni kundalik hayotida qo‘llayolish; 
organizmni chiniqtirish va jismoniy qobiliyatlarni rivojlantirishdan iborat. 
Jismoniy tarbiya fani tarkibiga“Salomatlik asoslari”,“Sog‘lom avlod asoslari” 
hamda “Hayot xavfsizligi asoslari” o‘quv kurslarini singdirib o‘qitilishi lozim. 
Jismoniy tarbiya va sog‘lomlashtirishni boshlang‘ich sinflarda o‘qitish 
salomatlikni 
mustahkamlash, 
jismoniy 
sifatlar(kuch, 
tezlik, 
chaqqonlik, 
chidamlilik, egiluvchanlik va koordinatsiya)ni rivojlantirish, o‘yinli vaziyatlarda 
oqilona va murakkab hayotiy-amaliy, shuningdek, sportning harakatli turlarini 
o‘zlashtirishga yo‘naltiriladi.
Yuqori sinflarda ushbu fanni o‘qitish me’yoriy jismoniy rivojlanishga 
ko‘maklashish, harakatlanish vaqtida va static holatlarda gavdani to‘g‘ri tutish 
malakasini mustahkamlash, gimnastika, yengil atletika, sport o‘yinlari (basketbol, 
voleybol, qo‘lto‘pi, futbol va boshqalar)ga oid mashqlarni bajarishda, texnika va 
taktika asoslarini o‘rgatishda ko‘nikma va malakalarni mustahkamlaydi.
Jismoniy tarbiya fani o‘qituvchisi dars mashg‘ulotlarini boshlashdan oldin 
mashg‘ulot o‘tkaziladigan joyni tanlashi, diqqat bilan ko‘zdan kechirishi, sport 

---

18 
jihozlarining yaroqli ekanligiga ishonch hosil qilishi va mashg‘ulot o‘tkaziladigan 
joylarga 
qo‘yiladigan 
talablariga 
ko‘ra, 
sanitariya-gigiyena 
shartlarining 
muvofiqligiga ishonch hosil qilish, o‘quvchilar jismoniy mashqlarni bajarishda 
xavfsizlik qoidalariga qat’iyan tayangan holda amalga oshiriladi.
Jismoniy mashqlarni bajarishda xavfsizlik choralariga rioya qilish;
-mashg‘ulot o‘tkazish joyi diqqat bilan ko‘zdan kechirilib xavfsizlik
choralarini ko‘rilishi;
Gimnastika anjomlari (turnik, brus, tortilish arqoni)da mashq bajarishdan 
oldin foydalanishga yaroqliligini birma-bir tekshirib chiqish lozim.
-akrobatika mashqlarini bajarishdan avval esa matlarning taxlanishiga, yer 
(pol) ga to‘shalishiga ahamiyat berish lozim, chunki ular orasida bo‘shliq qolib 
ketib sakrovchi oraliqqa kelib tushushi mumkin.
O‘quvchilarning mashg‘ulotga kiygan kiyimlari (futbolka, shorti, sport 
kiyimi) doimo toza, o‘ziga qulay, poyabzali ham toza, ixcham, tovoni rezinali 
vayumshoq bo‘lishi lozim.
Dasturga «Suzish» bo‘limi kiritilgan bo‘lib, bu bo‘limga alohida soat 
ajratilmagan. Agar maktabda suzishga sharoit bo‘lsa, unga birinchi sinfdan boshlab 
o‘rgatiladi. Suzishga ajratiladigan soatlar dasturning asosiy turlari(harakatli 
o‘yinlar, gimnastika, yengil atletika, sport o‘yinlari) hisobidan olib boriladi. Suzish 
darsiga borayotgan o‘quvchilarda sovun, mochalka, sochiq, suzish uchun maxsus 
kiyim bo‘lishi kerak. Dars tugagach o‘qituvchi barcha o‘quvchilarning bor 
yo‘qligini tekshirib chiqishi lozim. 
Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiya darslarini tashkil qilish va 
oʻtkazish uchun davlat ta’lim standartlari hamda jismoniy tarbiya fanining oʻquv 
dasturiga muvofiq ravishda quyidagicha taqvim mavzui rejalar tuziladi.