Oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment

4. Hurmatga bo ‘Igan ehtiyoj o ‘zini hurm at qilish, shaxsiy yutuqlar, 
m uloqotga kirishim lilik,  atrofdagilar tom onidan  hurmat,  tan  olinish 
kabi  ehtiyojlam i  m ujassam laydi.
5. 
O'zini  namoyon  qilish  ehtiyoji  —   o ‘zining  salohiyat 
im koniyatlarini  nam oyon qilish va shaxs sifatida o ‘sish  ehtiyojlari.
M aslou  nazariyasi  bo‘yicha  bu  ehtiyojlarni  qattiq  iyerarxiya 
tuzilm asi k o ‘rinishida joylashtirish  m um kin 
(12.2-chizma).
12.2-chizma. A.M aslou boEyicha motivatsiya bosqichlari.
Bu  bilan  M aslou  shuni  ko‘rsatmoqchi  ediki,  quyi  bosqichdagi 
ehtiyojlar  qondirilishni  talab  etadi  va  avvalo  inson  xatti-harakatiga 
ta’sir  ko ‘rsatadi,  yuqori  bosqichdagi  ehtiyojlar  esa  m otivatsiyaga 
ta ’sir  k o ‘rsata  boshlaydi.  Har  bir  aniq  m om entda  inson  o ‘zi  uchun 
muhim  boMgan  ehtiyojlam i  qondirishga  harakat  qiladi.  Inson 
xatti-harakatida  keyingi  bosqichdagi  ehtiyojlar  asosiy  belgilovchi 
omil  boMishi  uchun,  pastki  bosqichdagi  ehtiyojlar  qondirilishi
0 ‘zini  aam o y o n   qilish ehtiyojH
Hurmatga  bo'Igan ehtiyoj 
\   Ijtim oiy ehtiyojlar
Xavfsizlikka va kelajakka  ishonch 
ehtiyoji
\  
F iziologik. ehtiyojlar
220

---

lozim.  Insonning  shaxs  sifatida  rivojlanishi  bilan  uning  potensial 
im koniyatlari  kengayib  borar  ekan,  o ‘zini  nam oyon  qilish  ehtiyoji 
hech qachon butunlay  qondirilmaydi.
Shuning  uchun  m otivatsiya jarayonini  ehtiyojlar  orqali  olib 
borish uzluksiz hisoblanadi.
Turli  darajadagi  rahbarlar  odam zodni  m otivlashtirishda 
uning  ehtiyoji  asosiy  o ‘rin  egallashini  tushunishlari  lozim.  A niq 
bir  xodimni  m otivlashtirish  uchun,  rah b ar  xodim ni  shunday 
y o ‘naltirishi  kerakki,  u  tashkilot  m aqsadi  sari  intilsin  va  tashkilot 
m aqsadiga erishgandan keyin rahbar xodim ning asosiy ehtiyojlarini 
qondirishga im koniyat yaratsin.
A.M aslou  nazariyasining  asosiy  kam chiligi,  u  odamzod 
ehtiyojlarini  aniqlab  berdi,  ammo  u  har  b ir  odam ning  indivudial 
xususiyatlarini  inobatga  olmagan.  E d v a r d   L o u le r,  aksincha, 
shaxsiy  ehtiyojlar  kerakli  strukturasini  k o ‘rsatdi,  unda  odam ning 
ehtiyoji  va xohishi o ‘tgan davrga qarab aniqlandi.