Oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy pedagogika

4. Pedagogik muloqotni tashkil etish yo‘llari
Ta’kidlash joizki, o‘qituvchining pedagogik faoliyatida o‘quvchilar bilan olib boradigan muloqoti muhim ta’lim-tarbiyaviy ahamiyatga ega. Bu pedagogik muloqotning butun tizimida uning
ma’naviy mazmundorligini oshirishni talab etadi, zero aynan
pedagogik muloqot, ta’lim - tarbiyaning ma’naviy asoslarini
shakllantirishga qaratilgan.
Ijtimoiy, psixologik, tarbiyaviy va ma’naviy vazifalarning
murakkabligi o‘qituvcbining kommunikativ faoliyatiga yuksak
talablami qo‘yadi.
450
0 ‘qituvchi kasbiy faoliyatida yuksak pedagogik va psixologik
natijalarga erishishi uchun, ko‘p yillik nazariy va amaliy tajribalar
asosida tadqiqotchi olimlar tomonidan taklif etilgan muloqotning
quyidagi yo‘nalishlaridan foydalanish tavsiya etiladi:
1.Prognostik yo‘nalish. 0 ‘qituvchining muloqotga bevosita
tayyorgarlik jarayonida o‘quvchilar bilan bo‘lajak har qanday
muloqot turini modellashtirish.
2.Muloqotning boshlang‘ich yo ‘nalishi. 0 ‘quvchilar bilan
dastlabki muloqotni tashkil etish jarayonidayoq bevosita o‘zaro
ta’sir metodlaridan foydalanib, tashabbuskorlikni qo‘lga olish.
3.Muloqotning uchinchi yo‘nalishi. Tobora takomillashib,
rivojlanib borayotgan pedagogik faoliyatda muloqotning turli
texnologik shakllaridan unumli foydalanish va uni boshqarish.
A.Muloqotning to‘rtinchi yo ‘nalishi Keyingi pedagogik
faoliyat uchun olib boriladigan muloqot tizimini modellashtirish va
muloqotning amalga oshirilgan tizimini doimiy tahlil qilib borish.
Pedagogik ta’sir ko‘rsatish vazifalari va vositalari hamda
o‘qituvchining o‘quvchilar bilan pedagogik muloqoti quyidagi
ко ‘ rinishlarda namoyon bo ‘ ladi:
— Kommunikativ muloqot
— Interaktiv muloqot
— Perseptiv muloqot.
1.Kommunikativ muloqotda bir tomonlama axborot uzatiladi.
Muomala o‘z ichiga hamkorlik faoliyatining qatnashchilari bilan
o‘zaro axborot almashuvini qamrab olgan bo‘lib, kommunikativ
muloqot sifatida tavsiflanishi mumkin. 0 ‘qituvchi va o‘quvchi birbirlari bilan muloqotga kirishishi jarayonida muloqotning muhim
vositalari bo‘lmish til va nutq faoliyati bevosita muhim ahamiyat
kasb etadi.
2.Interaktiv muloqotning muhim jihati ikki tomonlama birbiriga ta’sir etishdir. Muloqotga kirishuvchi o‘qituvchi o‘zaro ta’sir
etishda, ulaming tarbiyaviy faoliyatiga nafaqat so‘z orqali, balki
fikr almashinuv, xatti-harakat va xulq-atvori bilan o‘zaro ta’sir
o‘tkazishi tushuniladi.
3.Perseptiv muloqotda o‘qituvchi va o‘quvchilar jamoasi
o‘zaro bir-birlarini idrok qilishi, anglashi tushuniladi.