Олийваўртамахсустаълимвазирлиги тошкентдавлатиқтисодиётуниверситети

6. Текширилаётган хўжалик юритувчи субъектлар ва назорат қилувчи органлар мансабдор

шахсларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари

Текширилаётган хўжалик юритувчи субъектлар қуйидаги ҳуқуқларга

эга:

• 
  ўз фаолиятлари текширилиши тўғрисидаги тегишли ахборотга эга бўлиш;
  
• 
  назорат қилувчи органнинг текширувчи мансабдор шахсларидан махсус ваколатли орган ёки унинг ҳудудий бўлинмалари қарорини, текшириш ўтказиш учун асос ҳисобланувчи бошқа ҳужжатларни талаб қилиш, текширувчиларнинг шахсини тасдиқловчи ҳужжатлар билан
  

танишиш;

• 
  текшириш ўтказиш учун тегишли ҳужжатга эга бўлмаган шахсларни текшириш ўтказишга йўл қўймаслик;
  
• 
  назорат қилувчи органларнинг ваколатига кирмайдиган масалаларга оид талабларни бажармаслик ва текшириш предметига таълуқли бўлмаган материаллар билан уларни таништирмаслик;
  
• 
  назорат қилувчи органларнинг текширувчи мансабдор шахсларидан текшириш тугаганидан сўнг ўн кун муддат ичида текшириш натижаларини акс эттирувчи ҳужжатларнинг бир нусхасини олиш;
  
• 
  қонунда белгиланган тартибда текшириш натижалари бўйича шикоят қилиш.
  

@TDIU_ARM
Хўжалик юритувчи субъектлар текширувчиларнинг қонуний талабига биноан текшириш ўтказиш учун зарур бўлган материаллар ва ҳужжатларни тақдим этишга, уларни текшириш объектларига киритишга, текширувчиларга ўз вазифаларини бажаришлари учун кўмаклашишга мажбурдирлар.
Назорат қилувчи органлар мансабдор шахслари хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини текшириш чоғида ўз ваколатлари доирасида қуйидаги ҳуқуқларга эга:

• 
  текширилаётган хўжалик юритувчи субъектлардан текшириш ўтказиш билан бевосита боғлиқ бўлган зарурий ҳужжатлар ва бошқа ахборотларни талаб қилиш;
  
• 
  текширилаётган хўжалик юритувчи субъекларга аниқланган қонунбузарликларни бартараф этиш тўғрисида бажарилиши мажбурий бўлган кўрсатмалар бериш;
  
• 
  тегишли давлат ҳокимияти ва бошқарув органлари, хўжалик юритувчи субъектлар мулкдорлари олдига айбдор шахсларнинг жавобгарлиги тўғрисидаги масалани қўйиш;
  
• 
  текширувга вазирликлар ва идоралар, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар мутахасисларини белгиланган тартибда шартнома асосида жалб этиш;
  

Назорат қилувчи органларнинг мансабдор шахсларнинг қонуний талаблари текширилаётган хўжалик юритувчи субъектлар томонидан бажариш учун мажбурийдир.
Назорат қилувчи органларнинг мансабдар шахслари хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини тешириш чоғида ўз ваколатлари доирасида қуйидагиларни бажаришга мажбурдирлар:

• 
  текширилаётган хўжалик юритувчи суъектларга текшириш ўтказиш ҳуқуқини берувчи зарур ҳужжатларни кўрсатиш;
  
• 
  давлат сири, тижорат ёки бошқа сирлар сақланишини таъминлаш;
  
• 
  текширув натижаларини далолатнома (маълумотнома) билан расмийлаштириб, унинг бир нусхасини текширилаётган хўжалик юритувчи субъект ихтиёрида қолдириш;
  
• 
  ҳуқуқбузарлик ҳоллари аниқланган тақдирда қонун ҳужжатларида назарда тутилган чораларни кўриш.
  

Таянч иборалар:
солиқ назорати, солиқ текшируви, назорат турлари, режали, бошқариш, солиқ текширувчи органлар, солиқ сиёсати, давлат солиқ хизмати органлари,
солиқ юки, солиқ ставкаси, солиқ маъмурчилиги, солиқ ҳисоботлари.