Олий ва ўрта

Тўлқин қаршилиги. Сузувчининг олдида сув босимининг ортиши сувнинг шу ери зичлашиб сурилишига, бу эса сувнинг кўтарилишига, яъни тўлқинлар ҳосил бўлишига олиб ва булар гавдадан аниқ бир бурчак остида, сузувчининг ҳаракат тезлигига боғлиқ ҳолда ёнга ва олдинга тарқалади.
Баъзан сузувчининг тежамсиз, қўпол ҳаракатлар қилинаётганини мана шу тўлқинларга қараб билса ҳам бўлади. Натижада, сузувчи бир томондан, мана шу тўлқинларни енгиб ўтиш учун, иккинчи томондан, тўлқин туфайли пайдо бўлган қўшимча қалқишларни тўхтатиб, мувозанат сақлаб бориш учун қувват сарф қилади. Демак, тўлқин қаршилиги деб, бутун сув қаршилигининг тўлқин ҳосил қилиш ва уни енгиб ўтиш учун кетган қисмига айтилади. Энди, нима учун сув остида сузувчининг тезлиги ортади, деганда сув остида тўлқин бўлмайди. Спорт мусобақаларида тажрибали сузувчилар бундан фойдаланиб, стартдан чиқишда ва бурилиб бўлгач, муайян масофага қадар сув остида сўзадилар. Бассейнларда тортиб қўйилган махсус арқонлар тўлқинларни қисмангина ушлаб қолади. Шу сабабли чекка йўлаклардаги тўлқинлар бошқа йўлаклардагига қараганда кўп ва зарбали бўлади.
Тўлқинларнинг катта-кичиклиги одатда гавда шаклига, унинг сувда қўпол ёки эпчиллик билан ҳаракат қилишига, оёқ ва қёллар ҳаракатининг амплитудасига, сузиш тезлигига ва бассейннинг эни билан чуқурлигига боғлиқ бўлади. Ҳар қандай ҳолда ҳам ҳосил бўлаётган тўлқинларни камайтиришнинг иложи бор. Бунинг учун сузувчи иложи борича гавдасини бир хил горизонтал ҳолатда тутиб бориши, қўлларини тезроқ сувга тушириши оёқларини сувдан камроқ чиқариши ва иложи борича илдам сузиб бориши талаб этилади ва ҳ.к.
Кўтарувчи куч. Биз шу ергача горизонтал сузиш ҳақида гапириб келдик. Аслида биз биладиган горизонтал ҳолат сувда бўлмайди. Сузиб бораётган ҳар қандай одамнинг гавласи сув бетига нисбатан бир оз бўлса-да, қия туради, елкалари билан боши оёқларига нисбатан юқорироқ бўлади ва ҳ.к.
Шунда кўтарувчи куч деган куч юзага келади. Демак, кўтарувчи куч сузувчи сувда қия вазиятда ҳаракат қилиб боқанда вужудга келади.
Хулоса қилиб айтганда, сувдаги энг яхши ҳолат бу-горизонтал ҳолатга максимал даражада еришишдир |бурчак-3-5|. Шунда зарур бўлган кўтариб турувчи гидродинамик куч ҳосил бўлади, горизонтал босимнинг кучи камаяди, ишқаланиш кучи максимал бўлади ва ҳ.к.