Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Жамғариш нормаси – жамғариш фондининг миллий 
даромадга нисбатининг фоиздаги ифодаси.
Жамғарма – аҳолининг келажак эҳтиёжларини 
қондириш ва келажакда харид қилиш учун сақлаб қўйилган 
пулли даромадлари; унинг ҳажми ихтиёридаги даромаддан 
истеъмол харажатларини айириш йўли билан белгилана
-
ди. 
Жамғармага ўртача мойиллик
– шахсий даромаднинг 
жамғармага кетадиган улуши. 
Жамғармага қўшилган мойил
-
лик
– шахсий даромад ўсган қисмининг жамғармага кетади
-
ган ҳиссаси.
Жамғарма банки – кредит муассасаси бўлиб, унинг 
асосий вазифаси аҳолининг пул жамғармалари ва вақтинча 
эркин пул маблағларини жалб қилиш ва аҳолига кредит бе
-
ришдан иборат.
Жамғармалар – банк ёки бошқа молиявий муассасага 
сақлаш мақсадида топширилган пул маблағлари.
Жамғармачи (омонатчи) – омонат кассасига (банкка) 
пулини (жамғарма) қўювчи шахс.
Жамоа – бу биргаликда меҳнат қиладиган шахслар 
гуруҳи бўлиб, унда кишилар бир-бирлари билан шундай ўза
-

---

123
ро ҳаракат қиладиларки, ҳар ким бошқа шахсга мурожаат 
қилади, айни вақтда унинг таъсирини ҳам ҳис этади.
Жамоа шартномаси – корхонада иш берувчи билан 
ходимлар ўртасидаги меҳнат, ижтимоий – иқтисодий ва
касбга оид муносабатларни тартибга соладиган ҳужжат. 
Жамоа шартномаси тузиш зарурлиги тўғрисидаги қарор 
қабул қилиш ҳуқуқига касаба уюшмаси (ўз вакиллик орга
-
ни орқали), ходимлар ваколат берган бошқа вакиллик орга
-
ни ёки бевосита меҳнат жамоаси умумий йиғилиши (конфе
-
ренцияси) эга. Жамоа шартномаси корхоналарда ва уларнинг 
юридик шахс ҳуқуқи берилган таркибий бўлинмаларида 
бир тарафдан – касаба уюшмалари ва ходимлар томонидан 
юқоридаги вакиллик органлари орқали, иккинчи тарафдан- 
бевосита иш берувчи ёки у ваколат берган вакиллар ўртасида 
тузилади. Жамоа шартномасига иш берувчи ва ходимларнинг 
қуйидаги масалалар бўйича ўзаро мажбуриятлари киритили
-
ши мумкин: меҳнатга ҳақ тўлаш шакли, тизими ва миқдори, 
пул мукофотлари, нафақалар, компенсациялар, қўшимча тў
-
ловлар; нархлар ўзгариб боришига, инфляция даражасига, 
жамоа шартномасида белгиланган кўрсаткичлар бажарили
-
шига қараб меҳнатга ҳақ тўлашни тартибга солиш механиз
-
ми; ходимларни иш билан таъминлаш, қайта ўқитиш, ишдан 
бўшатиш шартлари; иш вақти ва дам олиш вақти, меҳнат 
таътилларининг муддатлари; ходимлар, шу жумладан, аёллар 
ва 18 ёшга тўлмаган шахсларнинг меҳнат шароити ва меҳнат 
мухофазасини яхшилаш, экология жиҳатидан хавфсизликни 
таъминлаш; корхонани ва идорага тегишли турар жойни ху
-
сусийлаштириш вақтида ходимларнинг манфаатларига риоя 
қилиш; ишлаб туриб ўқийдиган ходимларнинг имтиёзлари; 
ихтиёрий ҳамда мажбурий тарздаги тиббий ҳамда ижтимоий 
суғурта ва ҳ.к.