Олий ва ўрта махсус таълим

Дарслик ва ўқув қўлланмалар

Педагогик тадқиқотларнинг натижаларидан дарслик ва ўқув ёки ўқув- методик қўлланмаларда фойдаланиш мумкин.
Дарслик – шундай китобки, унда маълум бир ўқув предметига тегишли илмий билимлар асоси, дастурда кўрсатилган ўқув мақсади ва дидактик талабларга мос ҳолда баён қилинади.
Ўқув қўлланма – шундай китобки, у ёки бу ўқув курсига тегишли дастурдаги ва ундан ташқари материаллар ҳам баён қилинади.
Ўқув-методик қўлланма – шундай китобки, унда ўқув материали қисмининг мазмуни ва уни ўрганишга тааллуқли тавсиялар баён қилинган.

12.3.1. Дарсликка тааллуқли дидактик талаблар.

1. 
   Дидактик принципларни амалга ошириш:
   

• 
  илмийлиги ва мослиги;
  
• 
  кетма-кетлиги ва тизимлилиги;
  
• 
  функционал кўргазмалилиги ва абстрактлиги;
  
• 
  назария ва амалиётнинг бирлиги;
  

94

• 
  изчиллиги;
  
• 
  умумий принципларнинг гуманлиги;
  
• 
  диференциаллашгани ва интеграллашганлиги;
  
• 
  интерфаолликнинг қўйилиши, ўқувчиларнинг мустақиллиги ва фаоллигини таъминланганлиги.
  

2. Курснинг мазмунини етакчи ғоялар, назариялар ва тушунчалар асосида умумлаштирилиши – ўқитишнинг босқичли-модул тизимининг методологияси.

Курсга қўйиладиган методик – методологик талаблар ҳисобга олинмаса, у талабалар олдида яхлит, мантиқий боғланмаган, балки, у ёки бу масалаларга қўлланиладиган айрим усуллар тўплами бўлиб қолади. Ҳар бир масала эса ўзига хос ечиш усулини талаб қилади. Бу эса, ўқилаётган курсни қўпол, қийин, умумий ғояси йўқ деб қараш хавфини туғдиради ва уни тўлақонли ўзлаштиришга халақит беради. Бундай хавф, дарсликни муаллифлар жамоаси ёзганда кўпаяди.

3. Берилган предмет бўйича билимларнинг таркибий элементларини аниқлаш ва уларни ўзлаштиришга бўлган талабларни ишлаб чиқиш.

Жумладан, табиий-илмий билимлар тизими, асосан илмий далиллар, тушунчалар, қонунлар, назариялар, тадқиқот методлари ва амалий тадбиқ масалалардан иборат. Масалан, физик ҳодисаларни ўзлаштириш учун қуйидагиларни билиш керак:

• 
  ҳодисанинг ташқи белгиларини;
  
• 
  у юз берадиган шарт ва шароитни;
  
• 
  ҳодисанинг юз бериш механизмини ва моҳиятини;
  
• 
  ҳодисани замонавий илмий назариялар асосида тушунтириш;
  
• 
  мазкур ҳодисани бошқа ҳодисалар билан боғланишини;
  
• 
  ҳодисани амалда қўлланишига мисолларни;
  
• 
  ҳодисанинг салбий таъсирларидан огоҳлантириш усулларини.
  

4.