Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

қайтариши
мумкин. Даставвал, у эксперимент натижаларини тақдим 

---

қилиш мумкинми ѐки йўқми, шуни аниқлашга ҳаракат қилади. Бироқ 
экспериментатор натижада узоқлашишларни ва ўзгаришларни кузатиш учун 
жараѐнларни ва услубларни ўзгартиришдан бир хил манфаатдор. 
Натижаларни кузатар экан у олам ва ўзининг бошланғич натижалари 
тўғрисида кўпроқ нарсани билиб олиши мумкин. Охир оқибат 
экспериментатор ўрганилаѐтган предметнинг яширин моҳиятларига таъсир 
ўтказиш имкони борлигини билиши мумкин. 
Бироқ, шу вақтгача давлат бошқаруви 
тизими
, экспериментлар 
ўтказиш оддий ҳол бўлган илмий оламдан фарқли ўлароқ, экспериментларни 
ўтказишга ҳеч қачон муҳтожлик сезмаган. 
Биринчи экспериментлар меҳнат ва техник маълумотларни қайта 
ишлаш учун ҳисоблаш машиналарини ишлатган ташкилотларда бошланган. 
Ҳисоблаш машиналари экспериментларни самарадорлигини ѐки фойдасини 
оширувчи уларни англаб етиш тузилмасини топишга имконини йўқлиги 
кўплаб ташкилотлар учун каттароқ 
қийинчиликлар
келтириб чиқарувчи 
ҳолат бўлиб қолган. Экспериментнинг қимматлилиги шубҳа остига олиниши 
мумкин бўлган сабаб бу тузилмалар очиқ тизимлар бўлганлиги. 
Тузилманинг 
очиқлиги
шундаки ушбу ҳолатда фаолият юритиш учун 
тузилмалар на фойдали ва на қимматли бўлган ҳар хил тасодифий 
киришларни қабул қилиши ва фильтрдан ўтказиши шарт. 
Тизимлари тасодифий киришдан нисбатан эркин ва барча нисбатан 
камроқ бўлган муқобилларни ўз ичига олувчи тизимларга эга бўлган 
физиклардан фарқли ўлароқ, 
замонавий раҳбар
оламда ўз мажбуриятларини 
бажаради. У бошқа бўлади ва ҳар бир кунни мураккаблаштиради. 
Бунинг устига, мансабдор шахсларнинг муаммолари физикларнинг 
муаммоларидан тубдан фарқ қилади. Мансабдор шахс мантиқий бўлмаган, 
кетма-кетлиги йўқ ѐки эркин ҳолатлар сифатида тавсифловчи ҳодисаларга 
ҳам дуч келади. 
Шунга қарамасдан давлат бошқаруви тизими, муаммони ҳал қилиш 
учун физикларнинг айрим усулларини қўллаган ҳолда иш юритишни 
яхшилаши мумкин. Ҳар қандай катта кўламдаги муаммони кўриб чиқаѐтган 
ҳар бир мансабдор шахсда буюк табиий синовчилар билан муайян 
умумийлик мавжуд. 
Масалан: 
1. Деярли барча мансабдор шахслар ҳодисаларни кузатиш ва 
ахборотлар аниқлиги билан боғлиқ муаммоларга дуч келади. 
2. Ҳар бир мансабдор шахс ахборот мазмунини уни қандай 
тушунтирилишига қараб англаб етади. 
3. Ҳар қандай муаммонинг таҳлили ахборотнинг ва уни олиш 
усулининг ҳаққонийлигини шубҳа остига олиши мумкин. 
4. Агар ахборотнинг аниқлиги ѐки ҳаққонийлиги сўров остига олинса, 
мансабдор шахс ушбу ахборот асосида олинган хулосанинг ҳаққонийлигини 
аниқ шубҳа остига олади. 

---

5. Мансабдор шахслар ушбу вазиятга хос бўлган муносабатлар сабаби 
ва оқибатини нотўғри тушуниши оқибатида юзага келган муаммолар билан 
вақти-вақти билан холис таниша олади. 
Шундай қилиб, давлат бошқаруви соҳасида муаммоларни ечишнинг 
умумий илмий-йўналтирилган услубиятини қўллашга имкон борлиги 
аниқланди. Масала шундаки, тўлиқ тузилмалаштирилмаган очиқ оламда 
муаммоларни ечиш механизмини такомиллаштиришнинг имкони борлигини 
тадқиқ қилишдир.