Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

Дельфи услуби бўйича экспертиза ўтказиш 
 
Услубнинг кучсиз томонлари:
- экспертнинг ташкилий гуруҳ олдида ожизлиги – ваколатларнинг жуда 
ҳам катталиги; 
Қарор қабул 
қилинган 
Қарор қабул 
қилинмаган 
Гурухни 
шакллантириш 
Муаммони кўриб 
чиқиш 
Жавоблар вариантини 
таҳлил қилиш 
Натижаларни 
умумлаштириш 
Натижаларни 
эълон қилиш 
Муаммони 
музокара қилиш 
Қарор қабул 
қилиш 

---

- кўпчиликнинг фикри тўғри бўлиши шарт эмас; 
- креатив қарор камчиликники, кўпроқ самарали бўлган қарорлар 
ташлаб юборилади; 
- таҳлил – вақтнинг кўп талаб қилиниши. Ҳар бир босқич учун камида 
бир кун талаб қилинади, демак, бу оператив таҳлил учун тўғри келмайди; 
- экспертлар конформизмининг ошиши, кўпчилик қаторига киришга 
интилиш; 
- ташкиллашган гуруҳ томонидан экспертларни манипуляция қилиш 
имконининг пайдо бўлиши. 
“Дельфи” услубини қўллашда учрайдиган муаммоларни ҳал қилиш 
йўллари: 
- ташкилий гуруҳни турли тузилмалардан, илмий ва ижтимоий 
мактаблардан танлаш; 
- айни муаммони бошқа гуруҳ орқали ўтказиш; 
- энг оригинал қарорларни қўшимча сифатида киритиш. 
Бу оператив эмас, балки стратегик режалаштиришнинг услубидир. 
“Дельфи” услуби қўлланилишини қуйидаги мисол ѐрдамида тасвирлаб 
бериш мумкин: денгиз нефть конлари билан шуғулланувчи компания қачон 
сув остида платформаларни текшириш учун ғаввозлар ўрнига роботлардан 
фойдаланиш мумкинлиги тўғрисида ахборот олишни ҳохламоқда. Ушбу 
услуб бўйича прогноз қилишга киришиш учун компания қатор экспертлар 
билан мулоқотга киришиши зарур. Бу каби мутахассислар саноатнинг ушбу 
тармоғининг турли соҳалари вакиллари бўлиб, ғаввозлардан, нефть билан 
шуғулланувчи компанияларнинг мухандис-техник ишчиларидан, кема 
капитанларидан, роботларни техник хизмати билан шуғулланувчилар ва 
уларнинг конструкторларидан ташкил топиши керак. Уларга компания 
олдида турган вазифа тушунтирилиб, ҳар бир мутахассисдан ғаввозлар қачон 
роботларга алмаштирилиши мумкинлиги сўралади. Биринчи жавоблар 
маълумотларни жуда ҳам катта фарқланиш билан бериши мумкин, масалан, 
2000 йилдан 2050 йилга. Бу жавоблар қайта ишланиб яна экспертларга 
қайтарилади. Бу сафар ҳар бир экспертдан ўзининг баҳосини бошқа 
экспертлар томонидан билдирилган фикрлар билан танишиш орқали кўриб 
чиқиш сўралади. Бу тадбирни бир неча бор қайтаргандан сўнг фикрлар 
яқинлашиши мумкин, хусусан, 80% жавобда 2005 йилдан 2015 йилгача 
муддат белгиланган бўлиши мумкин. Шу нарсанинг ўзи роботларни ишлаб 
чиқаришни ва амалга оширишни режалаштириш мақсадлари учун етарли 
ҳисобланади.
Умуман, “Дельфи” услуби индивидуал сўровлар натижаларини оддий 
статистик қайта ишлашга асосланган услублари билан солиштирганда сўзсиз 
устунликка эга. У индивидуал жавобларнинг барча йиғиндиси бўйича 
“тебранишни” (фарқлиликни) пасайтиришга кўмаклашади ҳамда гуруҳлар 
ичидаги “тебранишни” (яъни, субъектив фарқланишни) чеклайди. Шу 
ўринда, ўтказилаѐтган экспериментлар натижаларига кўра, малакаси кам 
бўлган экспертларнинг борлиги жавобларнинг оддий ўрталаштирилган 
натижаларига нисбатан гуруҳ баҳосига камроқ таъсир кўрсатади, чунки, 

---

уларга вазиятни тўғирлашга ўз гуруҳидан олинган янги жавоблар ѐрдам 
беради.