Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни

Муаммоларни тадқиқ қилишда ТТ доирасида воситалари ва 
усуллари кенг қўлланиладиган бир неча асосий услубларни кўриб 
чиқамиз. 
Улар:
 
 
“Мақсадлар дарахти” услуби.
“Ақлий ҳужум” услуби
+(Синектика услуби). 
“Дельфи” услуби.
Экспертлар баҳоси услублари. 
Морфологик услублар:
–
Тизимли ахборотли қамраб олиш услуби
 ;
–
Рад этиш ва “барпо этиш” услуби; 
–
“Морфологик қути” услуби .
Контент-тахлил, когнитив харита, SVOT-тахлили ва хоказо.
 
 “Мақсадлар 
дарахти” 
услуби.
“Дарахт” 
атамаси 
умумий 
мақсадларни қуйи мақсадларга бўлиш йўли билан олинган иерархияли 
тузилмалардан фойдаланишни назарда тутади. 
“Мақсадлар дарахти” услуби мақсадларнинг (муаммоларнинг, 
йўналишларнинг) нисбатан мустаҳкам тузилмасини олишга йўналтирилган. 
Бунга эришиш учун тузилманинг дастлабки вариантини шакллантирганда 
мақсадни шакллантириш қонуниятларини ҳисобга олиш ва иерархик 
тузилмаларни шакллантириш тамойилларидан фойдаланиш керак. 
Тадқиқ қилинаѐтган мураккаб тизимнинг вазифалар мақсадининг сони 
ва турли туманлиги катта бўлганлигидан бирон-бир таҳлилчи уларнинг 
таркибини ТТсиз аниқлай олмайди. Амалиѐтда қўлланилган ва қулай бўлган 
тадқиқот мақсади инструменти сифатида мақсадлар дарахти кўринишидаги 
мақсадлар модели қурилмасидан фойдаланиш мумкин. 

---

Мақсадлар дарахтини қуриш мақсадларни бошқарув даражаларига 
ажратиш жараѐнини формал равишда акс этириш учун амалга оширилади. 
Мақсадлар дарахти кўмагида уларнинг таркиби, ўзаро алоқалари, тартибга 
солинган иерархияси изоҳланиши учун бош мақсад қуйидаги қоидаларга 
кўра қуйи мақсадларга кетма-кет декомпозиция қилинади: 

графанинг чўққисида жойлашган бош мақсад сўнги 
натижани ўзида мужассамлаштириши керак; 

умумий мақсадни мақсадларнинг иерархик тузилмасига 
ажратаѐтганда қуйидаги шартлардан келиб чиқилади: ҳар бир кейинги 
поғонанинг қуйи мақсадини тадбиқ қилиш юқори поғона мақсадига 
эришиш учун зарур ва етарли шарт ҳисобланади; 

турли поғона мақсадларини шакллантиришда исталган 
натижаларни изоҳлаш керак (уларга эришиш усулларисиз); 

ҳар бир поғона қуйи мақсади бир-биридан мустақил ва бир-
биридан келиб чиқмайдиган бўлиши керак; 

муайян усул билан олдиндан белгиланган муддат бўйича 
бажарилиши мумкин бўлган ишни акс эттирувчи вазифалар мақсадлар 
дарахти асосини ташкил қилиши керак. 
Масалан, мақсадлар дарахтининг чўққисида келтирилган мақсад 1 
сифатида “терроризмга қарши кураш самарадорлигини оширишни” кўрсатиш 
мумкин; мақсад 1.1 – “меъѐрий-ҳуқуқий базани такомиллаштириш”, мақсад 
1.2 – “кадрларни тайѐрлаш”; мақсад 1.2.1 – “қадрларни ўқитиш”, мақсад 1.2.2 
– “кадрларнинг малакасини ошириш” ва бошқ.