Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya

Usulining 
mohiyati 
shundan 
iboratki, kerakli ma’lumotlar 
bolalarga  ma’lum  savollarni  o'z  ichiga  olgan  anketalar  tarqatish 
orqali  olinadi.  Bolalar  qisqa  muddatda  javob  beradilar.  Anketalar 
tarqatib  m a’lumotlar  yig'ishning  afzalligi,  yutug'i  shundaki,  qisqa 
muddatda juda  ko'p  bolalarni  tekshirish  mumkin.
Shuni qayd etish o'rinliki, keyingi yillarda test usuli keng qo'llanila 
boshlandi. «Test» inglizcha so'z bo'lib «tekshirish», «sinash» ma’nolarini 
bildiradi.  Maxsus  topshiriqlar  tizimidan  iborat  bo'lgan  eksperimen­
tal tekshirishdir.  Test  usuli  chet  ellarda  ayniqsa  keng qo'llaniladi.  Bu 
usulning  afzalligi  shundaki,  qisqa  vaqtda,  ommaviy  tarzda juda  ko'p 
tekshiriluvchilarni  tekshiruvdan  o'tkazish,  olingan  ma’lumotlarni 
matematik tahlil  qilish  mumkin.  Test usulini qo'llash uchun alohida, 
maxsus sharoitlar,  texnika jihozlari  har doim ham talab  etilmaganligi
12

---

sababli,  bu  usulni  qo‘llash birmuncha  oson  kechadi.  Testlar  mazmu- 
niga,  tuzilish  shakliga  ko‘ra:  individual,  guruhli,  harakat  hamda  in­
tellektual qobiliyat va boshqa turlarga ajratiladi.
Oligofrenopsixologiya  fani  usullariga  yuqoridagilar  bilan  birga 
bola  va  o'quvchilar  ijodiy  faoliyat  mahsulotlarini  psixologik  tahlil 
qilish  ham kiradi. Asosiy e’tiborni faqatgina  mehnat mahsulotlarini 
tahlil qilishga qaratiladi, shu bilan birga faoliyatni ham kuzatish dar­
kor.  Mehnat  natijalariga  qanday erishilganligini  ham  aniqlash talab 
etiladi.  Shuni  alohida  ta ’kidlab  o'tish  o'rinliki,  juda  ko'p  hollarda 
alohida bir usul  qo'llanib  qolinmasdan,  balki  bir nechta usullardan 
foydalanish  tavsiya  etiladi.  Bunday  holat  olingan  m a’lumotlarning 
yanada  ishonchli,  obyektiv bo'lishiga xizmat  qiladi.