Oligofrenopsixologiya surdopsixologiya logopsixologiya tift opsixot ogtya

Alohida individuumning barcha psixik xarakteristikalarini bir
butun (yaxlit) o‘rganish tam oyili 
d e te rm in iz m va tizim lilikning 
um um m etodo lo gik tamoyillarini yanada aniqlashtiradi. Bu tamoyil 
L.S. Vigotskiyning biron buzilishning tizim li tahlilini amalga oshi- 
rish im konini beradigan nuqson tuzilishi haqidagi konsepsiyasining 
asosini tashkil qiladi. Bu tam o y iln in g m ohiyatini faoliyatli psi­
xologiya doirasida ko'proq ochib berish m u m k in . Unga ko'ra inson 
o'zini predmetli-manipulyativ, o'yin, o'qish va m ehnat faoliyatida 
im kon darajada to'liq namoyon etadi. Bunday yondashuv sinalayot- 
gan shaxs psixikasining barcha sohalarini - shaxsi, intellekti, xulq- 
atvorini, ochish im konini beradi.
Insonga shaxs sifatida yondashish tamoyili nutq kamchiligiga 
ega shaxslarni tekshirishda g'oyat m u h im dir. Bolaning emotsional- 
irodaviy holatini belgilab beradigan xulq-atvor yo'nalishini hisobga 
o lm asdan turib, psixologik yordam samarali bo'la olmaydi. Psixolog 
har bir bolani va uning ota-on asin i nodir, avtonom individlar sifati­
da qabul qilishi ham da ularning erkin tanlash, o'zini-o'zi belgilash 
huquqini, o'z hayoti bilan yashash huquqini tan olishi va hurm at 
qilishi lozim.
Faoliyat 
orqali yondashuv 
ta m o y ili. 
Tekshiruv b o la n in g
yetakchi faoliyati hisobga o lin g a n h o ld a a m a lg a o sh irilish i 
lozim . A g ar bu m a k ta b g a c h a y oshdagi bola bo'Isa, o 'y in faoli­
yati ko n tek stida, m a k ta b bolasi b o'Isa, o 'q u v faoliyatida. A yrim
h o lla rd a , agar rivojlanishda, shu j u m l a d a n nutq rivojlanishid a 
orq a d a qolish k uzatilsa, o 'y in m e to d ik a la ri m a k ta b yo shida ha m
o 'z a h a m iy a tin i saqlab qoladi. B u n d a n tas h q a ri bola va o 's m i r
129

---

uch u n shaxsan ta n is h bo'lgan faoliyat tu rla rin i ta n la s h tavsiya 
etiladi.