Oksidlar asoslar Kislotalar tarkibi, tuzilishi olinishi va ishlatilishi

Kislota molekulalarida vodorod kislota qoldiqlari bilan bog‘langan holda bo‘ladi.

Kislotalar asosli oksidlar bilan ta’sirlashadi, tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya ham neytrallanish reaksiyasiga misol bo‘ladi):

Neytrallanish reaksiyasi

Asoslar deb metall atomi va bir yoki bir necha gidrokso guruhlardan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi (ammoniy gidroksid NH4OH ham shu moddalar guruhiga kiradi).

Asoslar

Asoslarda kislorod atomi vodorod va metall atomi orasida ularning har biri bilan bog‘ hosil qilgan holda joylashadi.

Asoslarning nomlanishi.

Asoslarning nomi o‘zgarmas valentli metallar uchun «metall atomi nomi + gidroksid» shaklida yasaladi: kaliy gidroksid – KOH, bariy gidroksid – Ba(OH) c– Al(OH)3.

Agar metall atomi o‘zgaruvchan valentli bo‘lsa va bir necha xil gidroksidlar hosil qilsa, metall atomi nomidan so‘ng uning valentligi qavs ichida rim raqami bilan ko‘rsatiladi va qavsdan keyin chiziqcha qo‘yiladi hamda gidroksid so‘zi yoziladi: vismut (III)-gidroksid – Bi(OH)3, mis (II)gidroksid – Cu(OH)2.

Metall atomi nomiga gidroksoguruh sonining yunoncha sonlarda ifodalanishini qo‘shib ham gidroksidlarni nomlash mumkin: Ca(OH)2 – kalsiy digidroksid; Bi(OH)3 – vismut trigidroksid

Metall atomi
Kalsiy digidroksid

Asoslarning toifalanishi

Asoslar fizik xossasi, ya’ni suvda erishi va erimasligiga qarab ishqor va suvda erimaydigan asos hamda kimyoviy xossalariga ko‘ra yana amfoter asoslarga ham bo‘linadi.

Asoslarning olinishi

Ishqoriy va ishqoriy-yer metallarining suv bilan ta’sirlashishi natijasida olinadi
Na + 2H2O = 2NaOH + H2 ; Ca + 2H2O = Ca(OH)2 + H2.

Suvda erimaydigan asoslar tuzlarning suvdagi eritmasini ishqorlar bilan ta’sirlashishi natijasida olinadi: NiSO4 + 2NaOH = Ni(OH)2¯ + Na2SO4; FeCl3 + 3KOH = Fe(OH)3¯ + 3KCl