Океанларнинг материкка туташ қисмлари билан бирга

141. Гвинеядаги қишлоқ (автор фотоси).
Сернам давр кисқара борган сари қалин тропик ўрмон ўрнида сийрак ксерофит ўрмонлар пайдо бўлади. Бундай ўрмонлар таркибида доймий яшил ўсимлик турлари билан бир қаторда йилнинг қуруқ фаслида барг ташлайдиган турлар ҳам учрайди. Бошқа бир ҳолларда сернам тропик ўрмонлар ўрнини тшшк саванна эгаллаган. Саванна билан тропик ўрмон чегарасида одатда кигелия (Kigelia africana) ёки колбаса дарахтп ўсадн, меваси катта, узунлиги 1 метрга етадиган ва шакли кол-басаға ўхшаш бўлгани учун бу дарахт колбаса дарахти деб ном олган; либерия кофе дарахти учрайди, унинг ватани Гвинея соҳилидир. Бу тур ўтмишда кўплаб экилар эди, лекин эндиликда унинг ўрнини анча қимматли Арабистон кофе дарахти эгалламоқда.
142. Банан плантацияси.
Б аъзи бир олимлар Гвинея ооҳилидаги саванна дастлабки ўсимлик типи бўлмасдан, балки инсон фяолияти натижасида вужудга келган деб ҳисоблайдилар. Кишилар ўрмонларни кесар экан, айрим дарахтларни қолдириб, сўнгра меваларни йиғиб олишган. Шундай қилиб саванна типидаги ландшафт пайдо бўлган. Саваннада тез-тез учрайдиган мойли пальма дарахти Африка ғарбидаги ана шундай дарахтдир.
Ҳозирги вақтда саванна мавжуд бўлган ҳамма жойда ўрмон ўса олиши мумкин ва ўрмон кесиб ёки куйдириб юборилгандан сўнг бир неча йилдан кейин яна пайдо бўлади.
Ўлканинг ҳайвонот дунёсида, ўсимликларида бўлгани каби сернам тропик ўрмон ҳамда саванна элементлари биргаликда учрайди. У ерларда маймунлар, жумладан, шимпанзе яшайди. Африка филлари учрайди, улар ўрмонлар билан яланг жойлар орасидаги майдонларни хуш кўради. Баъзи бир типик Африка йиртқичлари ҳам бор. Ялангликларда антилопаларнинг бир неча тури яшайди. Хилма-хил қушлар, судралиб юрувчилар ва ҳашаротлар кўп.
КОНГО КОТЛОВИНАСИ ВА ЧЕККА ТОҒЛАР
Бу улкан табиий географик ўлка экваторнинг ҳар икки томонида Атлантика океани қирғоқларидан Шарқий Африка тоғлигигача чўзилган. Шимолда унинг чегараси тахминан 5° ш. к. бўйлаб, жанубда эса 10° ш. к. дан жануброкда ўтади. Конго дарёси ўрта оқимидаги ясси котловина ва унинг атрофидаги Конго ҳавзаси билан Африкадаги бошқа дарёлар орасидаги сувайирғични ҳосил қил.адиган қирлар ҳам шу ўлкага киради.