Оила кутубхонаси бахтли бола маънавияти

Мен сенга ишонаман 
 
Болалардаги шумтакаликни йўқ қилсангиз, 
ҳеч қачон донишмандларни ярата олмайсиз. 
Ж. -Ж. Руссо 
 
 
Сўралганларнинг 40%и болаликда ота-онадан рағбат, далда кўрмай 
ўсишганларини айтишган. Аксинча, “Сен ахмоқсан”, “Довдирсан”, 
“Қўрқоқсан”, “Калланг ишламайди”, деган зардаларни эшитиб катта 
бўлишган экан. Шу сабабли “Агарда бизга ота-онамиз кўпроқ «Болам, сен 
зўр боласан!», «Сен бу ишни қила оласан», «Сен ақллисан!», «Сен 
яхшисан!», «Ҳаракат қилсанг, буни уддалайсан!», «Мен сенга ишонаман!», 
дейишганида биз бундан ҳам яхши одамлар бўлиб чиқардик, дейишган. 
Биз “Ҳа, энди ёшлар мустақил ҳаётга кираётганида хатолар бўлади-да”, 
деб, қўямиз. Аслида бу нотўғри. Чунки боламиз йўл қўйган ҳар бир хато, 
адашиш, пушаймонда бизнинг айбимиз бор. Боламиз мустақил фикрлаши, 
тўғри қарорлар қабул қилиши учун биз уни ўргатишимиз керак. Машқ 
қилдиришимиз керак.
Бола ўзига тегишли муаммоларни ҳал қилишга интилганида уни 
сўндирмаслик керак. Машқ қилсин, ўргансин, адашсин, тузатсин, ўзи ўзини 
тушунсин. Бирор иши ўхшамай қолса, “Бер менга”, деб, ўзингиз қилманг. 
«Қани яна бир уриниб кўргин. Мен ишонаман, сен бу ишни қила оласан», 
денг. Муаммога унинг ўзи ечим топиб, чиқиб кетишига ёрдам беринг. Бу 
унга маънавий мадад бўлади. Баъзи оналарга ўхшаб: “Қўлинг синсин. Тупой. 
Шуни ҳам қила олмадингми?”, деб сазасини ўлдирманг. 
Ҳар бир бола бир ишга бир марта уриниб, яхши чиқмаса, ташлаб қўйиш, 
енгилиш яхши эмаслигини лоақал бир марта эшитиши керак. У билан бирга 
ўйлаб, уни ўйлатиб, хато нимадалигини аниқлаб, янги ечимлар излашга 
рағбатлантириш керак. Сиз унинг ёнида турсангиз ҳам, узоқда бўлсангиз ҳам 
у “Ота-онам менга ишонишади”, дейиши керак. Бу туйғу болага куч, ишонч 
беради. 
Аксинча, ота-она боласига “Қўй, тегма. Сенинг қўлингдан бирор иш 
келмайди, 
довдир”, 
деяверсангиз, 
болангиз 
иккиланувчан, 
ўзига 
ишонмайдиган, бўшанг бўлиб қолади.

---

154