Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

3-
А 
3-
Б 
3-
В 
3-
Г 
3 даражада тарқалган 
деструктив одонтоген 
остеомиелит 
оғир 
касаллик ҳисобланади. 
Бундай 
жараён 
ҳолсизланган 
болаларда 
агрессив 
(патоген) ҳусусиятли 
микроблар таъсирида 
ривожланади. Бизнинг 
кузатувларимизда 
бундай даражалардаги 
остеомиелит даволаш 
кеч 
бошланган, 
йирингли 
ўчоқлар 
етарли очилмаган (кенг 
Секвестрэктоми
я 3 А, 3 Б, 3В
даражадаги 
остеомиелитда 
рентгенологик 
демаркация 
чизиғи, 
аниқ 
кўринган ҳолатда, 
ўрта ҳисобда 15-
16- 
ҳафтада 
ўтказилади. 
3 
даражада 
тарқалган
сурункали 
деструктив 
остеомиелитда 
Операция 
эндотрахеал 
оғриқсизлантириш остида 
ўтказилади. 
Оғиз 
бўшлиғида жағ суягининг 
катта қисми яланғочланиб 
турганлигини ҳисобга олиб, 
секвестрларни оғиз ичидан 
чиқариб олингани маъқул. 
Шундай 
қилинганда
жағнинг чети (асоси) ва 
ички 
юзасида 
ҳосил 
бўлаётган иккиламчи суяк 
шикастланмайди. 
Бўғим 
ўсиғи 
кўп 
ҳолларда 
сўрилиб, 
ўрнида 
янги 
суякдан 
ҳосил 
бўлган 
189 

---

кесма лозим бўлган 
йирингли 
ўчоқлар 
аксарият 
тешиб 
қўйилган; 
ташқи 
кесмага кўрсатма бўлса 
ҳам оғиз бўшлиғи ўтув 
бурмаси соҳаси тешиб 
қўйилган), 
антибактериал даволаш 
самарасиз 
бўлган 
ҳолатларда 
юзага 
келган. 
Бундай 
вазиятда 
йирингли 
яллиғланиш 
нафақат 
суяк 
ва 
тиш 
куртакларининг нобуд 
бўлиши, балки суяк 
қобиғи (периост)нинг 
ҳам емирилишига олиб 
келади ва оқибатда, 
периоссал 
суяк 
тикланиши тўхтайди. 
Нобуд бўлган периост 
суякдан ажралганлиги 
туфайли 
альвеоляр 
ўсиқ ва жағ танаси 
яланғочланади. 
5-6 
ҳафтадан сўнг сақланиб 
қолган периост янги 
суяк тўқимаси ҳосил 
қила бошлайди. Суяк 
тўлиқ некрозланганли-
ги сабабли эндоссал 
суяк тикланиши ҳам 
кузатилмайди. Рентген 
тасвирида 
некрозга 
учраган 
суякни 
сақланиб қолган (соғ-
лом) 
суякдан 
ажратувчи 
чизиқ 
(демаркация 
чизиғи) 
12-
14 ҳафтада сезилади. 
секвестрэктомия 
ўтказиш муддати 
боланинг умумий 
ҳолатига боғлиқ 
бўлади. Суяк ва 
атрофдаги 
тўқималарда 
кечаётган 
тарқалган 
йирингли 
яллиғланиш бола 
организмини 
заҳарлайди ва шу 
тариқа, сийдикда 
оқсил, 
эритроцитлар, 
лейкоцитларнинг 
кўп 
миқдорда 
пойдо 
бўлиши, 
демаркация 
чизиғи 
ҳосил 
бўлишини кутмай 
секвестрэктомия 
операциясини 
ўтказиш 
учун 
кўрсатма бўлади. 
Операциядан 
олдинги даврда 
ўтказиладиган 
тайёргарлик, 2-чи 
даражада 
тар-
қалган 
остео-
миелитда 
кўр-
сатилган 
тад-
бирлардан 
ибо-
рат. 
регенератни топиш мумкин. 
Секвестрлар 
олингандан 
сўнг, грануляцияли тўқима 
қириб ташланади. Сақ-
ланиб қолган суяк ва ҳосил 
бўлган янги иккиламчи 
суяк 
ўчоқларини 
бир-
бирига бирлаштириш учун, 
улар орасидаги нуқсон, 
консервация 
қилинган 
аллоген суяк ёки тоғай 
билан бартараф қилинади. 
Агар 
иккиламчи 
суяк 
бўлмаса, нуқсон (дефект) 
тоғайли 
(трансплантат) 
қовурға билан бартараф 
қилинади. Тоғай қисми 
бўғим бошчаси вазифасини 
бажаради. 
Оғиз 
бўшлиғиидаги 
ярага 
қаватма-қават қилиб, зич 
чоклар қўйилади. 
Жағлар одонтоген остеомиелити касаллигини ортодонтик даволаш, тиш ва 
жағ тизими иккиламчи деформацияларининг профилактикаси 
Одонтоген остеомиелитни ортодонтик даволашдаги асосий йўналиш тиш 
ва жағ тизимидаги ўзгаришларни, хусусан, иккиламчи адентия ва патологик 
окклюзия (тишлам)нинг олдини олиш. Остеомиелит кечишининг ҳар бир даврида 
190 

---

ўтказиладиган ортодонтик даволашнинг ҳусусий мақсади бор: а) касалликнинг 
ўткир ва ўткир ости даврида қимирлаб қолган интакт тишларнинг 
маҳкамланишини таъминлаш; б) жағ суяги патологик синишларининг олдини 
олиш; в) тиш қаторлари нуқсонларини сунъий тишлар билан тўлдириш; г) 
тайёрланган аппарат ва мосламалардан фойдаланилаётганда, уларнинг салбий 
таъсири ва гигиеник ҳолатини назорат қилиш. 
Пастки жағнинг ўткир остеомиелитида қимирлаб қолган тишларни 
маҳкамлаш учун, силлиқ шина–скоба ҳамда индивидуал равишда пластмассадан 
тайёрланган тиш-милк шина – каппасидан фойдаланилади.
2–
2,5 ёшдаги болаларда қимирлаб қолган тишларни маҳкамлаш учун 
силлиқ шинадан фойдаланилмайди. Бу ёшда тишлар тожи калта ва кичкина 
бўлганлиги сабабли сим билан боғлаб бўлмайди. 
 
Пастки жағдаги одонтоген остеомиелитининг асоратлари 
Ўткир остеомиелит касалликнинг ривожланиши, кечишини ва уни даволаш 
давомида бевосита юмшоқ тўқималардаги йирингли яллиғланиш (периостит, 
лимфаденит, абсцесс ва флегмона)лар билан асоратланиши мумкин. Бунда юмшоқ 
тўқималардаги яллиғланиш бир ёки бир неча соҳаларга ўтган бўлиши 
мумкинлиги назарда тутилади. Остеомиелит сабабли ривожланган абсцесс ва 
флегмона жароҳлик усули билан очилгандан сўнг, яранинг тозаланиши ҳамда 
кесманинг битиши суст кечади ва ўткир ости даврда ҳам кузатилади. 1Б 1В 
даража тарқалган остеомиелитида, сут тишлар тишлами даври доимий 
тишларнинг куртаклари некроз (секвестрация)га учрайди, альвеоляр ўсиқда 
нуқсон пайдо бўлиб сут тишлари илдизларининг физиологик резорбцияси 
кечиқиши билан асоратланади. Суякда юзага келган яллиғланиш жараёнида майда 
секвестрлар пайдо бўлади, улар сўрилиб кетади ёки оқма йўл орқали ярани ювиш 
вақтида чиқиб кетади. Остеомиелит 1
Г 
даражада тарқалган бўлса, юқорида 
келтирилган асоратлардан ташқари,