Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Ўсмалар таснифи.
Болалар ёшида учрайдиган ўсмаларни Ҳарьков дарсли-
гидан келтирамиз. Кўп ҳолларда жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) 
таклиф этган таснифлардан фойдаланилади. 
Юз–жағ соҳаларида учрайдиган ўсмалар қуйидаги уч асосий гуруҳга бўли-
нади. 
1. Оғиз бўшлиғи, юз ва бўйин соҳалари юмшоқ тўқималарининг ўсмалари 
ва ўсмасимон ҳосилалари (55%); 
2. Сўлак безлари (5%); ўсмалари ва ўсмасимон ҳосилалари 
3. Жағ суяклари ўсмалари ва дисплазиялари (40%). 
Оғиз бўшлиғи, юз ва бўйин юмшоқ тўқималарининг ўсмалари.
Ташхислаш ва даволашнинг умумий принциплари. 
Болаларда ўсмани ташхислаш учун тиббиётда қабўл қилинган умумий та-
мойилларга риоя қилган ҳолда – умумий, махсус ва қўшимча текширувлар ўтка-
зилади. 
Умумий текширувлар: 
бемор шикоятлари ҳамда (ҳаёт ва касаллик) 
анамнезини ўрганиш. Маълумот тўплашда бир қанча ҳусусиятларни яхши билиш 
лозим: Бола ўзида кечаётган (ўсма билан боғлиқ) ҳиссиётларни айтиб бера ол-
майди, шунинг учун ота-онаси бу жараёнга жалб этилиши лозим, уларга тегишли 
саволлар берилиб, керакли маълумотлар йиғилади, ўсаётган ёш организмда ву-
жудга келган ўсманинг клиник белгилари ҳар хил ёшдаги болаларда турлича 
бўлади. 
Ота-оналар ва боланинг 
шикоятлар
–
ўсманинг жойлашувига боғлиқ бўла-
ди: масалан, оғиз туби соҳасидаги ўсмаларда – тилнинг катталашиши, талаффуз-
нинг бузилиши, тишлар қаторининг ҳамда окклюзиясининг ўзгаришига шикоят 
қилинади. Айрим ўсмаларда эса, нафас олиш ва ютиниш қийинлашганлигидан 
безовта бўлганликларини баён этадилар. 
Баъзи ўсмалар туғма нуқсонлар билан, масалан, лимфангиома кўзнинг 
туғма катарактаси, альвеоляр ўсиқнинг яширин туғма нуқсони ёки оёқ панжалари 
472 

---

ва юрак туғма нуқсонлари билан боғлиқ бўлишлари мумкин. Шуни ҳам 
таъкидлаш ўринлики, болаларда ўсма қисқа латент (яширин) даврдан сўнг намоён 
бўлади. 
Бемор объектив кўрикдан ўтказилганда ташхис учун муҳим маълумотлар 
олинади. Масалан, юз гемангиомаларида – патологик жараён соҳасида тери оч 
пушти рангдан тўқ-қизилгача бўлиб, гоҳида кўкимтир тус олади. Ўсма чуқур 
жойлашган ёки сўлак безларидан ривожланган– (нейрофиброматоз лимфангио-
мага оид бўлса) – ранги ўзгармайди, аммо оғриқсиз катта шиш туфайли юз ша-
клининг бузилиши аниқланади. 
Оғиз бўшлиғи кўздан кечирилганда, кичик ёшдаги болаларда гемангиома, 
миобластома, фиброма, папилломаларга хос белгиларни; Мактаб ёшидаги болала-
рда тиш қаторларидаги тишлар сурилганлиги нотўғри жойлашганлигини кузатиш 
мумкин. 
Қанотсимон–жағ оралиғида (shatium pterygomandibularae) жойлашган ўсма 
узоқ вақт ичида ўсиб, маълум вақтдан сўнг пастки жағ ҳаракатларининг чегарала-
ниши, чайнаш вақтидаги ноқўлайлик, ва бошқа функционал бузилишлар билан 
намоён бўлади.