Одилхон қори Юнусхон ўғли ҚЎшничилик ҳАҚлари ва одоблари

АЛЛОҲ ҚОШИДА ҚЎШНИЛАРНИНГ 
ЭНГ ЯХШИСИ...
Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос разияллоҳу анҳудан 
ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам марҳамат қилиб, бундай дедилар [18]: 
“Аллоҳ наздида дўст-ҳамроҳларнинг энг яхшиси 
ўз дўст-ҳамроҳига энг яхши муносабатда 
бўлганидир. Аллоҳ ҳузурида қўшниларнинг энг 
яхшиси қўшнисига энг яхши муносабатда бўлган 
кишидир
21
”. 
Аллоҳ таоло ҳузурида қўшниларнинг энг 
яхшиси деган мақомга сазовор бўлишни 
истаган одам қўшнисига энг яхши муносабатда 
бўлсин, иншоаллоҳ, бундай мартаба унга насиб 
бўлади. Охиратимизни обод қилишимиз учун 
Парвардигоримиз кўплаб амал, восита ва 
имкониятлар эшигини очиб қўйган. Афсуски, 
ё билмаймиз, ё билсак ҳам кўпига амал қила 
олмаяпмиз. Шояд, шу амалимиз туфайли қиёматда 
ҳисоб-китобларимиз енгил бўлиб, дўзах азобидан 
нажот топсак... 
21
Муҳаммад Табризий. Мишкоту-л-масобийҳ; Ҳоким 
Найсабурий. Ал-Мустадрак. 1620-ҳадис; Абу Бакр Байҳақий: 
Шуъабу-л-иймон. 9541-ҳадис;

---

41
СОЛИҲ ҚЎШНИ КИШИНИНГ САОДАТИДИР
Нофеъ ибн Абдулҳорис разияллоҳу анҳудан 
ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам марҳамат қилиб, дедилар [19]: 
“Кенг маскан, солиҳ қўшни ва яхши маркаб 
мусулмон кишининг саодатидандир
22
”.
Расулуллоҳ алайҳисcаломдан мусулмон кишини 
саодатга олиб борадиган кўплаб амал ва воситалар 
ҳақида хабар берувчи турли ривоятлар собит бўлган 
бўлиб, ушбу ҳам шундай ҳадислар сирасига киради. 
Кенг маскан ва турар жойга эга бўлиш саодат 
омилларидан бири эканида шубҳа йўқ. Зеро, 
турар жой одам боласи ўз умрининг кўп қисмини 
ўтказадиган ердир. Масканнинг кенг бўлишини 
ҳам ҳар томонлама тушунмоқ лозим. Дарҳақиқат, 
маскан майдони кенг бўлиб, унда яшаш учун 
етарли шарт-шароит ва қулайликлар муҳайё 
бўлишига нима етсин. Аммо маскан кенглигининг 
яна бир асосий маъноси шундаки, унда истиқомат 
қилувчиларнинг ўзаро самимий муомаласи, 
илиқлиги, файзли муҳити ва осуда ҳавоси билан 
ўз бағрига тортиши ва сиғдиришидир. Уқба 
ибн Омир исмли бир саҳобий Пайғамбаримиз 
алайҳиссаломдан: “Нажот нимада, ё Расулаллоҳ?”, 
- деб сўради. Шунда Набий алайҳиссалом бундай 
жавоб берган эканлар [20]: