Odam anatomiyasi

DUM CHIGALI kupincha dumgaza chigalining bir kismi xisoblanib, beshinchi dumgaza nervi bilan bitta dum nervining oldingi shoxlari kushilishidan xosil bulib, umurtka pogonasining dum kismi va orka chikaruv teshigi soxasidagi teri va muskullarini mayda nervlar bilan ta’minlaydi.

Bosh miya

Bosh miya kalla suyagi ichida joylashgan, sferoid shaklga ega. Odamda bosh miya massasi 1300 -2000 g yetishi mumkin. Odamning akliy darajasi bilan miya ogirligi orasida boglanish isbotlanmagan. Embrional rivojlanishning boshlangich davrlarda gavdani orka tomonida joylashgan nerv naychasini oldingi uchidan kengayma xosil bulib, birin ketin oldingi, o’rta va orka miya pufaklari xosil buladi. Sung oldingi va orka miya pufaklari yana ikkitadan miya pufaklariga bulinadi va natijada beshta miya pufaklari xosil buladi. Beshta miya pufaklari bir biri bilan tutashib, keyinchalik xar pufak urnida bosh miyaning bulimlari paydo buladi. Bosh miyani tez rivojlanishi bilan bir katorda pufakchalar uz joyini uzgartirib, bukila boshlaydi. Natijada uchta joyda bukilma paydo buladi. Birinchi bulib tepa bukilma xosil buladi, shu yunalishni uzida ensa bukilish paydo buladi. Keyinchalik uchinchi - kuprikli bukilma vujudga keladi. Bosh miyani kelib chikishini xisobga olgan takdirda, uni besh bulimga ajratadilar.

1. 
   Uzunchoq miya. 2. Ortki miya - miyacha va kuprikdan iborat. 3. O’rta miya.
   

2. 
   Oraliq miya. 5. Oxirgi miya
   

Bosh miyani asosiy kismini oxirgi miya tashkil etadi. Evolyutsion nuktai nazardan oxirgi miya eng kech paydo bulgan yosh struktura xisoblanadi. Odamning ongli xaetini ifodalovchi, shartli reflekslarni paydo bulishi, natijada adatatsiya jarenlarini kengayishi va turli muxit ta’sirotlariga organizmni bardosh bera olishi, nutkni paydo bulishi oxirgi miyaning yarim sharlarini takomillanishi bilan boglik. Bosh miyaning kolgan kismlari miya sopini xosil kiladi. Miya ustuni uzunchok miya, kuprik, miyacha, o’rta miyava oralik miyalardan tashkil topgan.