Ikki o’qli bo’g’imlar.
Bo’g’im ikki taraflama xarakat kilsa, ya’ni bir-biri bilan kesishgan uk atrofida aylansa, ikki o’qli bo’g’im deyiladi. Masalan, bilak suyagi bilan kaft usti suyaklari o’rtasidagi bo’g’im.
1.Tirsak bo’g’imi murakkab, vintsimon shaklga ega, ikki o’qli. Bo’g’imda kundalang uk atrofida bukilish va yozilish xarakati, tikka uk atrofida pronatsiya va supinatsiya xarakati bajariladi.
Bilak bilan panja o’rtasidagi bo’g’im, murakkab, ellipsimon shaklga ega, ikki o’qli. Kundalang uk atrofida bukish va yezish xarakatlari, sagittal uk atrofida kul panjasini olib kelish va olib kochish xarakatlari bajariladi. Panja tsirkumduktsiya xarakatida xam ishtirok etadi.
Bir o’qli bo’g’imlar.
1.Birinchi va ikkinchi buyin umurtkalari o’rtasidagi bo’g’imni buraluvchi bo’g’imlarga misol kilib keltirish mumkin. Bu yerda xarakat fakat tishsimon usik atrofida buladi.
2.Falangalar-aro bo’g’imlar oddiy, galtaksimon, bir o’qli buladi. Bo’g’imni xosil kiluvchi suyaklarning birinchisini uchi galtak shaklida (o’rtasi botik, ikki cheti kutarilgan), ikkinchisining uchi esa shunga mos (ikki cheti botik va o’rtasi kutarilgan buladi). Falangalar-aro bo’g’imlarda fakat bitta kundalang uki bulib, bu uk atrofida bukish va yezish xarakati bajariladi.
Xamkor (kombinatsiyalangan) bo’g’imlar.
Bir xil bulgan ikki yoki undan kup bo’g’imlar birgalikda bir xil xarakatni bajarsa bunday bo’g’imlar xamkor bo’g’imlar deb ataladi. Masalan, jag bo’g’imi, bilak va tirsak suyaklarining yukori va pastki uchlari o’rtasidagi bo’g’imlar misol bula oladi.
KUL SUYAKLARINING BIRLASHUVI
Yelka kamari suyaklarining birlashishi.
Tush-umrov bugimi ikki ukli, egarsimon shaklga ega, tush suyagi dastasidagi buyituruk kemtigining ikki yen tomonida joylashgan umrov suyagining kemtiklari orasida xosil buladi. Bugimning bushligida joylashgan togayli disk, i ikkita yarim bushliklarga un ajratadi. Bugimni urab turgan kapsuladan tashkari, bugim pishik tolali to’rta boylam bilan mustaxkamlangan. Old va orqa tush-umrov boglamlari tush suyagini dastasi bilan umrovning tush uchi orasida tortilgan. Kovurga-umrov boglami 1 kovurga bilan umrovning pastki kirrasi orasida, umrov-aro boylami esa chap va ung umrov suyaklarining tush uchlari orasida tortilgan. Sagittal uk atrofida bugim yukoriga va pastga karab xarakatlanadi, tikka uk atrofida esa old va orqaga xarakatlanadi. Odam skeletida tush-umrov bugimi yyelka kamarini gavda bilan birlashtiradigan yakka-yagona bugim xisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |