Odam anatomiyasi odam organizmining shakli va tuzilishini uning taraqqiyoti va vazifasiga bog’lab o’rganadigan fandir

Chakka suyagi (os temporale) kallaning miya qismidagi juft suyak. U 
kallaning yon devori va asosini hosil qilishda ishtirok etib, ichida eshituv va 
muvozanat a’zosini saqlaydi. Chakka suyagini margo occipitalis, parietalis va 
sphenoidalis qirralari bo’lib, ular vositasida qo’shni suyaklar bilan birlashadi. U 
old tomondan ponasimon, yuqoridan tepa va orqadan ensa suyaklari o’rtasida 
joylashib, pastki jag’ suyagi bilan bo’g’im hosil qiladi. Chakka suyagida to’rt 
qism: palla, nog’ora, piramida yoki toshsimon va so’rg’ichsimon qismlari 
tafovut qilinadi. Bu qoismlar o’zaro birikib tashqi eshituv yo’lini (meatus 
acusticus externus) hosil qiladi. 
Chakka suyagining palla qismi (pars squomosa) tashqariga qavargan 
plastinka bo’lib, yuqori chekkasi tepa suyagi va ponasimon suyakning katta 
qanoti bilan tangasimon chok hosil qilib birikadi.
Chakka suyagining nog’ora qismi (pars tympanica) uncha katta 
7 

---

bo’lmagan, tarnovsimon egilgan plastinka bo’lib, eshituv yo’lini old, orqa va 
past tomondan o’rab turadi. Bu teshik tashqi eshituv yo’liga (meatus acusticus 
externus) davom etib nog’ora bo’shlig’igacha davom etadi. Nog’ora bo’shlig’ini 
lateral devorini hosil qilgan nog’ora qismi orqa tomonda nog’ora-
so’rg’ichsimon tirqishi (fissura tympanomastoidea) vositasida so’rg’ichsimon 
o’simta bilan qo’shiladi. Eshituv yo’lini old tomonida nog’ora qismi nog’ora-
palla tirqishi (fissura tympanosquomosa) hosil qilib palla bilan, toshsimon-
nog’ora tirqishi (fissura petrotympanica)  vositasida tosh qismi bilan birikadi.
Chakka suyagining piramidasi (pars petrosa) uch qirrali piramida 
shaklida bo’lib, suyak moddasining qattiqligi uchun tosh qismi deb ataladi. 
Uning ichida eshituv-muvozanat a’zosi yotadi. Piramida qismi kallada
gorizontal yotadi. Uning asosi orqaga va lateral tomonga qaragan bo’lib, 
so’rg'ichsimon o’siqqa o’tib ketadi. Piramidaning uchi erkin, oldinga va medial 
tomonga qaragan. Unda uchta yuza: oldingi, orqa va pastki yuzalari tafovut 
qilinadi. Oldingi va orqa yuzalari kalla ichiga qaragan bo’lsa, pastki yuzasi kalla 
asosini tashqi tomonidan yaxshi ko’rinadi. Uchta yuzaga mos ravishda uchta: 
yuqorigi, oldingi va orqa qirralar tafovut qilinadi. 
So’rg’ichsimon o’simta (processus mastoideus) tashqi eshituv yo’lini
orqasida joylashib tashqi yuzasi qavariq va g’adir-budir. Uning pastki uchi 
yumaloq. O’siqni ichki tomondan so’rg’ichsimon o’yma So’rg’ichsimon 
o’simta ichida so’rg’ichsimon katakchalar (cellulae mastoideae) bo’lib, ular 
so’rg’ichsimon g’or (antrum mastoideum) vositasida o’rta quloqqa qo’shilib 
turadi.
Chakka suyagi kanallari.