О.ҚАюмов чет эл адабиёти тарихи илк урта асрлар, уйгониш даври ва XVII asr

Драмадаги ёндош воқеалар. Драмада марказий сюжет чизиғига ёндош давом этган уч воқеа: қироллик ҳокимияти билан фитначи феодаллар ўртасидаги кураш, эзилган омманинг золимларга қарши қўзғолони ва, ниҳоят, Фрондосо билан Лауренсия ўртасидаги севги муносабатлари ифодаланади.
Ёзувчи арагонлик Фердинанд ва кастилиялик Изабелла ўртасидаги иттифоқ (никоҳ) орқали мамлакатнинг бирлигини юзага келтириш ва уни араблардан озод этиш йўлида қўйилган дастлабки қадамни тасвирлайди. Шунинг учун қироллик давлати мамлакатда Португалия ҳукмронлигини ўрнатиш учун ёрдам берган Калатрава орденига қарши кураш олиб боради. Бу курашда деҳқонлар қироллик ҳукуматига хайрихоҳлик билдирадилар, чунки ундан ёрдам кутар эдилар. Командор эса ўзининг шахсий манфаатини ватан манфаатидан юқори қўйган, Кастилия тахтига бошқа даъвогарни ўтказиш билан мамлакат бирлигини мустаҳкамлашга путур етказувчи реакцион куч вакили сифатида қораланади.
Пьесада драматик конфликтни ташкил этган асосий воқеа халқ қўзғолонидир. Асарда қўзғолон – эзилган халқнинг ўз ҳуқуқларини поймол этилиши ва ҳақоратланишига қарши кўрган бирдан-бир ҳаққоний тадбири тарзида тасвирланади. Командор қишлоқ аҳолиси билан сурбетларча муносабатда бўлади, кексаларни хўрлайди, қизларнинг севгисини ҳақорат қилади.
Бу «олий табақа»нинг хулқ-атвори ҳар қадамда кишида нафрат уйғотади. Халқда туғилган норозилик қўзғолонга айланиб, командорнинг тақдирини ҳал этади. Адолат ўрнатилишини истаган халқ қиролга ёрдам сўраб мурожаат қилса ҳам, бироқ ундан мадад олмайди. Деҳқонлар оммасидаги эзгу истаклар феодал ҳукмронлиги шароитида амалга ошмаслиги асарда ўзининг тўла ифодасини топган.
Драмадаги учинчи воқеа – икки ёшнинг севгиси тарихига оид эпизоддир, у пьесадаги асосий масала – феодал ўзбошимчаликларга қарши кураш масаласи билан бевосита боғлиқ равишда ёритилади. Чунки командор зулм ўтказаётган бир вазиятда, Фрондосо билан Лауренсиянинг бахтли турмуш кечиришлари мумкин эмас эди. Фрондосо севгилисининг таҳқирланишига йўл қўймай, ўз синьори командорга қарши дадиллик билан қўл кўтаради. Қизнинг йигитга муҳаббати ана шундай қаттиқ кураш жараёнида туғилади ва тобланади. Командорнинг тўй маросими вақтида пайдо бўлиб, тўйни тўхтатиши, Фрондосони қамаб, қизни зўрлаб олиб кетиши сингари воқеалар қишлоқни ларзага солади. Азоб чеккан ва лекин тиз чўкмаган Лауренсиянинг аччиқ киноялари золимга қарши бутун қишлоқни оёққа турғизади.