O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Bazofil hujayralar quyidagilarga ajratiladi.
G onodotropotsitlar, ular folikul stim ullovchi gorm on (FSG ) ishlaydilar, 
bu gorm on crkaklarda tcoslcstcron ishlashga, spcrm otogcncz jaryoniga, 
ayollarda tuxum hujayralam ing shakllanishiga ta'sir ctadi.
Lyutropotsitlar lyutropin gorm onini (LG ) ishlaydi. LG crkaklarda 
teostesteron, ayollarda sariq tanada progcsteron gorm on ishlashiga ta'sir ctadi.
262

---

Bu ikki gorm on tropin gorm onlari ham dcyiladi. G anadotropin gorm onlari 
faollitropin (FS G ) va lyutropin (LG ) larga bo'linadi.
T irotropotsitlar - tirotrop gorm onini ishlaydi (TTG), bu gorm on 
qalqonsim on bcz faoliyatini boshqaradi.
Bazofil hujayralar 4-10 foizni tashkil ctadilar. Atsidofil hujayralar csa, 35­
40 foizgacha bo'ladi va ularning o'lcham lari kichikroq. Atsidofil hujayralar 
ham bir nccha xil bo'ladilar.
Som atotropotsitlar - som alolrop gorm oni (STG ) ishlaydi. Bu gormon 
o'sish jarayonini boshqaradi.
M am atropotsitlar (prolaktinolsillar, lakloropotsitlar) laklolrop gorm onini 
(LTG ) ishlaydi, bu gorm on prolaktin ham dcb ataladi va sut bczida sut hosil 
bo’lishi (tug'gan ayollarda) tczlashtiradi. Laktotropotsitlar donachalari eng 
yirik bo'ladi.
X rom ofob endokrinotsitlar 60 foizga yaqin bo'ladi. K eyingi yillarda 
buyrak usti beziga ta'sir k o rsaluvchi kartikotropsitlar xrom ofob hujayralar 
qatoriga kiritiladi. K ortikotropotsitlar AKTG (adrcnokortikotrop) gorm onini 
ishlaydilar.
Q olgan xrom ofob hujayralar gorm on ishlovchi boshqa hujayralar uchun 
zaxira hisoblanadi.
G ipofizning o'rta bo'lagi m elanin hosil bo'lishini stim ullovchi m elonotrop 
gorm oni va yog'lar alm ashnuviga ta'sir ctuvchi lipotrop 
gorm on ishlaydi. 
O 'rta bo'lak hujayralari tasm a shaklida yoki follikula shaklida bo'ladilar. 
M clotonin. inson bioritm iga ham ta’sir etadi.
A dcnogipofizning tuberal qism i adcnogipofiz oldingi qism i davom i bo'lib 
xrom ofob hujayralardan iborat.
G ipofizning orqa bo'lagi ncyrogliya va qon tom irlardan iborat. Bu ycrda 
gipotalam usning supraoptik va paravcntrikulyar yadrolari ncyronlarining 
aksonlari term inal kengaym alar hosil qilib 
tugaydi va qon tom irlar bilan 
aksovazal sinapslar hosil kiladilar. K cngaym alarda gorm onlar bo'ladi va 
X cring tanachalari deb nom lanadi. Bu ycrda yig'iladigan gorm onlar oksitotsin 
va vazopressin silliq m ushaklar qisqarishini ta'm inlaydi, vazoprcssin gorm on 
qon bosim ini oshiradi, buyrakda diurezni kam aytiradi. «Tunda siyib 
q yuvchi» 
bolalarda 
bu 
gorm on 
yctishm aydi, 
ularning 
buyragida 
rcabsorbsiya buziladi. O rqa b olakdagi neyroglial hujayralar pituitsitlar 
dcyiladi.
G ipofizning taraqqiyoti, yoshga ko'ra o'zgarishi va rcgcncratsiyasi. 
G ipofiz ikki m anba’dan taraqqiy cladi.
263

---

a<''