O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

1 -B O B
G IST O L O G IY A F A N IG A K IR ISH
G isto lo g iy a fani h a m m a tib b iy -b io lo g ik fan larg a to 'g 'rid a n -to 'g 'ri aloqasi 
b o'Igani u c h u n h am u z a m in iy fandir. G isto lo g iy a “ g is to s ” - to 'q im a , “ lo g o s” - 
b ilim so ’z la rid a n o lin g an va X I X asrd a fran su z o lim i K. M a y e r bu atam an i 
fanga k iritg an . H o zirg i k u n d a b u fan h u ja y ra , to 'q im a va a 'z o la m in g g isto lo g ik
lu z ilish in i, 
vazifalarini 
va riv o jla n ish
q o n u n iy a tla rin i 
o 'rg an u v ch i fan 
h iso b lan ad i.
G isto lo g iy a fanini uch d a v rg a b o 'lib o 'rg a n ish o d at tu sig a kirgan.
1.M ik ro sk o m iach a 2 .M ik ro sk o p ik 3 .E lc k tro n m ik ro sk o p ik davrlar. B unday 
b o 'lin ish n in g aso siy q irrasid a m ik ro sk o p y o tad i, g isto lo g iy a fanining asosiy 
ish u su li c sa m ik ro sk o p iy ad ir. M ik ro sk o p iy a m ik ro sk o p orqali am alg a 
o sh irilad i.
X o 's h , m ik ro sk o p g a c h a b o 'lg a n d a v r qan cu d d a v o m c tg a n va bu davrda 
g isto lo g iy a fani u c h u n q an d ay a so s la r y aratilg an . A g a r m asalag a k cn g ro q
q a ra y d ig a n b o ’lsak , g isto lo g iy a fan i tib b iy o t tarix i b ila n ch am b a rc h a s birlash ib
kctadi. A srim iz d a n avvalgi va k c y in g i d av rlard a A ris to te l, G ip p o k ra t, G a le n
k ito b la rid a o rg an izm d ag i to 'q im a la r, o d a m n in g k elib c h iq ish i, tu rli k asallik lar 
va u la m i d av o lash h aq id a so 'z b o rad i. L c k in b ir n a rsa n i u n u tm a slik kerak k i, 
O 'rta O siy o z a m in id a 25 0 0 y illa r ilgari y aratilg an "A vcsto" k ito b id a h a m bu 
h a q d a ta la y g in a a x b o ro tla r bor. S h u n in g u c h u n , y u q o rid a n o m lari kcltirilg an
o lim lar "A vcsto" d a n fo y d alan g an b o 'ls a la r ajab c m a s, c h u n k i "A vcsto" 
a srim iz d a n avval Isk a n d a r Z u lq a rn a y n o rq ali Y e v ro p ag a tarqalgan.
In so n iy at va h a y v o n o l d u n y o si v ak illarin in g o rg a n iz m i q a to r tu zilm a 
c lc m c n lla rid a n iborat bds’lib, u lar o 'z tara q q iy o t d arajasi b ilan k c sk in farq 
q ila d i, y an i h u ja y ra - to 'q im a - a 'z o la r - tiz im la r sh ak lid a bo'ladi. H ar 
d arajan in g o 'z x u s u s iy a tljr i bor. G isto lo g iy a fani a so s a n to 'q im a la m i o 'rg an ad i 
va sh u o rq ali h u jay ralarg a (to 'q im a ta rk ib id a alb a tla h u ja y ra la r b o 'lad i) va 
a 'zo larg a (a 'z o la r a so sa n to 'q im a la rd a n ib o ra t) ch iq ad i. T o 'q im a la r h u ja y ra va 
h u ja y ra la ra ro tu z ilm a la rd a n ib o rat b o 'lib , m a x su s vazifalarni b ajarish g a 
m o sla sh g a n , o rg a n iz m n in g ta ra q q iy o t, tu z ilish va fu n k sio n al c lc m c n ti 
hiso b lan ad i. T o 'q im a la r o rg a n iz m d a 5 xil: e p itc lia l, q o n , b irik tiru v ch i, 
m u sh a k , n crv to 'q im a la ri b o 'lib , u la r b ir b u tu n o rg a n iz m n i ta sh k il ctadi.
G isto lo g iy a fani sito lo g iy a (h u ja y ra la r h a q id a g i fan), c m b rio lo g iy a 
(h o m ila h a q id ag i fa n ) fan larin i b irla sh tira d i v a g isto lo g iy a n o m i b ila n ataladi. 
L c k in b u