O’ zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi buxoro muhandislik- tеxnologiya instituti

2.5.3. Chigitli paxta uchun mexanik tashish vositalari.
Mexanik tashish vositalariga sexlarda o’rnatilgan vintli va 
tasmali konveyerlar hamda elevatorlar kiradi. 
Vintli konveyerlar paxtani jinlarga va tozalash mashinalariga 
taqsimlashda, avtomatik taroziga tashishda, quritish uskunalariga 
uzatishda, shuningdek quritilgan va tozalangan paxtani sexlardan 
tashib chiqishda ishlatiladi. 
Paxta tozalash sanoatida odatda ShX markali diametri 400 mm va 
qadami 300 mm li vintli konveyerlar qo’llaniladi (1-rasm). Chigitli 
paxta tashiydigan ShX markali vintli konveyer harakatlantirgich 
1
, 
shnek vinti 
2
, shaxta 
3
, osma tayanchlar 
4
, qopqoq 
5
, shnek qobig’i 
6
, 
qoldiq uchun tarnov 
7 
dan iborat. 
Vintli konveyer ayrim zvenolardan tuzilgan bo’lib, uning 
uzunligi batareyadagi mashinalar soniga va tashish uzoqligiga qarab 
olinadi. 
Vintni tarnov ichida shunday joylashtirish kerakki, vintuchi bilan 
nov devori o’rtasida 25-32 mm oraliq qolishi kerak [4]. 
Vintning aylanish tezligi vintli konveyerning qaysi ish unumida 
ishlashiga qarab olinadi. Lekin 120 ayl/min dan oshmasligi shart. 
Vintli konveyerning ish unumi vint diametri, qadami, aylanish 
tezligi, chigitli paxtaning zichligi va tarnovning to’lishlik 
koeffitsientiga bog’liq. Konveyerning hajmiy unumi (m
3
/soat): 

---

1
-r
a
s
m.
 S
H
X 
ti
p
id
agi
 p
axt
a u
c
h
u
n
 vi
n
tl