O’ zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi buxoro muhandislik- tеxnologiya instituti

 
 
 
 
 

---

2.5. CHIGITLI PAXTANI TASHISH ISHLARINI 
MEXANIZATSIYALASHTIRISH. 
2.5.1. Umumiy ma’lumotlar. 
Chigitli paxta xo’jaliklardan tayyorlov punktlariga maxsus 
avtomashinalarda yoki traktor pritseplarida qop-qanorsiz tashib 
keltiriladi.
Paxta tayyorlash punktlarida quyidagi ishlar bajariladi: 
xo’jaliklar topshirayotgan chigitli paxta tarozida tortiladi; qop-
qanorsiz qabul qilingan chigitli paxta ishlanadigan yoki saqlanadigan 
erga tushirilib g’aramlanadi; g’aramlarning yon tomonlari tekislanadi, 
usti brezent bilan yopiladi hamda tonnel va quduqlar qaziladi; chigitli 
paxta quritish-tozalash sexiga va sex ichida tashiladi; chigitli paxta 
avtomashina va traktor pritseplariga ortiladi; paxta tozalash 
zavodlaridan yoki temir yo’l vagonlarida qoplangan holda keltirilgan 
urug’lik chigitlar tushiriladi. 
Paxta tozalash zavodlarida quyidagi ishlar bajariladi: paxta 
tayyorlash punktlaridan keltirilgan chigitli paxta qabul qilib olinadi, 
ya’ni tarozida tolrtiladi, maydonga yoki omborga tushiriladi; chigitli 
paxta quritish-tozalash sexiga yoki zavodning asosiy sexlariga 
tashiladi; chigitli paxta va chigit sexlararo tashiladi; chigit texnologik 
jarayonda uzluksiz tortiladi va saqlanadigan joyga tashiladi; chigit 
avtomashinalarga va temir yo’l vagonlariga ortiladi; urug’lik chigit 
qoplanadi va ular saqlanadigan joyga tashiladi; o’luk va tolali 
chiqindilar sexlararo tashiladi; tola va momiq press yashigiga solinadi; 
tayyorlangan tola, momiq va tolali chiqindilartoylari yuk ortish 
maydoniga tashiladi, taxlanadi; toylar temir yo’l vagonlariga ortiladi; 
arrali tsilindrlar jin sexiga, ishlangan arrali tsilindrlar esa arra sexiga 
tashiladi; tayyorlangan sim yoki tasma belbog’lar press sexiga 
tashiladi. 
Yuqoridagi keltirilgan ishlar asosan mexanizatsiyalashtirilgan 

---

bo’lib, ularni bajarishda har xil tashish vositalaridan foydalaniladi. 
Tashish vositalari pnevmatik va mexanik turlarga bo’linadi [4].