O’ zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi buxoro muhandislik- tеxnologiya instituti

2.5.2. Chigitli paxtani pnevmatik tashuvchi vositalarida
tashish. 
Pnevmatik tashish vositalari paxta tozalash sanoatida juda keng 
tarqalgan bo’lib, chigitli paxta va tolani sexlararo va sex ichida 
tashishda ishlatiladi. Pnevmatik tashish vositalari havo so’rish va havo 
haydash usullarida ishlaydi. Havo so’rish tizimida ventilyator 
quvurdan havoni so’radi, shunda paxta havo bilan birga quvur ichida 
harakatlanadi. 
Havo haydash tizimida ventilyator havoni quvurga haydaydi va 
havo uzatilayotgan chigitli paxtani yoki chigitni o’zi bilan olib ketadi. 
Paxta tozalash sanoatida pnevmatik tashish vositalarining keng 
tarqalishiga asosiy sabab, bu usulda chigitli paxta yoki uning 
mahsuloti tashilganda nobud bo’lmaydi, bundan tashqari bu qurilma 
ixcham bo’lib, uning quvurlarini zavod yoki paxta tayyorlash punktlari 
hududida xohlagan yo’nalishda o’rnatish mumkin. Lekin pnevmatik 
tashish vositasi boshqa qurilmalarga nisbatan ko’proq energiya 
iste’mol qiladi. Odatda pnevmatik tashish vositasi paxta tozalash 
zavodining hamma sexlarida uzluksiz texnologik jarayonga ulangan 
bo’lib, uning me’yorida ishlashi paxta tozalash zavodi va quritish-
tozalash sexining ish unumiga katta ta’sir qiladi. 
Chigitli paxta tashishda pnevmatik tashish vositasining uzunligi 
har xil bo’lib, o’rnatilgan ventilyatorning tipiga qarab 250 metrgacha 
bo’lishi mumkin. Shuningdek qurilmaning ish unumi ham har xil 
bo’lib, soatiga 12 tonna va undan ortiq bo’lishi mumkin [4]. 
Paxta tozalash sanoatida odatda diametri 400, 420, 450 mm li 
quvurlardan va sexlararo pnevmatik tashish vositalarida ham quritish-
tozalash sexlarida diametri 320-350 mm li quvurlardan foydalaniladi. 

---

Quvurlarning bir-biri bilan ulangan joylari va uzluksiz jarayonga 
ulangan boshqa quvurlar tizimi tashqi muhitdan jips yopiq bo’lishi 
shart [5].