O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti ekologiya va hayot xavfsizligi kafedrasi

Натижалар таҳлили
1. Жавобларнинг ишончлилик даражасини аниқловчи шкала:
«Ҳа» -6, 24, 36. «Йўқ»-12, 18, 30, 42, 48, 54.
2. Экстравертивлик-интровертивлик шкаласи:
«Ҳа» - 1,3,8,10,13,17,22,25,27,39,44,46,49,53,56
«Йўқ»-5,15,20,29,32,34,37,41,51.
3. Эмоционал-барқарорлик шкаласи:
«Ҳа»-2,4,7,9,11,14,16,19,21,23,26,28,31,33,35,38,40,43,45,47,50,52.55,57.
Жавобларнинг ишончлилик даражасини аниқловчи шкалада олинган жавоблар 5 баллдан юқори бўлса, демак ушбу тестга жавоб берувчи киши юракдан жавоб бермаган ҳисобланиб, натижаларининг тўғри эканлигига кафолат берилмайди.


Шундан сўнг ушбу калитга мос тушган жавоблар ҳисоблаб чиқилади ва қуйидаги жадвалда ўз аксини топади.


Топшириқлар


1. Г.Ю.Айзенк тестидаги саволларга берилган жавоблар асосида жадвални тўлдиринг (“Ҳа” +, “Йўқ” –)

Савол номери	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Жавоб белгиси (+, –)
Савол номери	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
Жавоб белгиси (+, –)
Савол номери	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
Жавоб белгиси (+, –)
Савол номери	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57
Жавоб белгиси (+, –)

2. Қуйида кўрсатилган савол рақамлари асосида ишончлилик даражасини аниқланг.
Жавобларнинг ишончлилик даражасини аниқловчи шкала:
«Ҳа» -6, 24, 36. «Йўқ»-12, 18, 30, 42, 48, 54. (Жавоблар 5 баллдан юқори бўлса, натижаларининг тўғри эканлигига кафолат берилмайди).
3. Қуйида кўрсатилган савол рақамлари асосида балларни ҳисобланг (ҳар бир рақам 1 балл)
«Ҳа» - 1,3,8,10,13,17,22,25,27,39,44,46,49,53,56
«Йўқ»-5,15,20,29,32,34,37,41,51.
Эмоционал-барқарорлик шкаласи:
«Ҳа»-2,4,7,9,11,14,16,19,21,23,26,28,31,33,35,38,40,43,45,47,50,52.55,57.

2. 
   Ҳосил бўлган рақамлар асосида график
   

АСОСИЙ ВА ҚЎШИМЧА АДАБИЁТЛАР

1. С.Х.Арипова. “Ёш физиологияси ва гигиенаси”. Т.: “Фан ва технология”. 2010 й.

2. К.Алматов. “Улғайиш физиологияси”. Т.: М.Улуғбек номидаги босмахонаси. 2004 й.
3. Э.Махмудов. “Ўсмирлар физиологияси ва мактаб гигиенаси”. Т.: Ўқитувчи. 1994 й
4. Содиқов Б.Қ, Арипова С.Х., Шахмурова Г.А. “Ёш физиологияси ва гигиена”. “Янги аср авлоди” 2009 й.
5. М.Н.Исмоилов. “Болалар ва ўсмирлар гигиенаси”, 1994 й. Т.: ”Ўзбекистон миллий энсиклопедияси” давлат илмий нашириёти
6. Содиқов Б.А., Кучкарова Л.С. ва бошқалар. Болалар ва ўсмирлар физиологияси ва гигиенаси. Тошкент. – Ўзбекистон давлат энциклопедиями давлат илмий нашриёти. – Тошкент, 2005
7. Иргашев М.С., Клемешева Л.С. Ёшга оид физиология – Тошкент, 1991

Mustaqil ta'lim va mustaqil ishlar

Tavsiya etilayotgan mustaqil ta'limning mavzulari:

1. Davlatimizning yosh avlodni tarbiyalash va sog'ligini himoya qilish yo'lida olib borayotgari ishlari.

2. Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari.

3. Irsiyat va irsiy kasalliklari.

4. Nerv tizimining ahamiyati va gigiyenasi.

5. Oliy nerv faoliyatining tiplari.

6. Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish.

7. Uyqu, tush korish va gipnoz, uyqu gigiyenasi.

8. Talim-tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni o'z ichiga oladi?

9. Kun tartibi va lining ahamiyati.

10. Ko`rish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasi. Yaqindan korish va uni oldini olish.

11. Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyati va endokrin kasalliklar.

12. Organizmdagi suyaklarning tuzilishi, ularningyosh xususiyatlari vaxillari.

13. Bolalarda qaddi-qomatning shakllanishi va kamchiliklari.

14. Ovqat hazm qilishning yosh xususiyatlari.

15. Ovqatlanish gigiyenasi.

16. Qon aylanish tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi.

17. Nafas tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi.

18. Organizmni chiniqtirish usullari.

19. Yuqumsiz va yuqumli kasalliklar.

20. Vitaminlar va ularni organizm uchun ahamiyati.

Mustaqil o'zlashtirilgan mavzular bo'yicha talabalar tomonidan referatlar va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi.

Fan bo'yicha kurs ishi. Yosh fiziologiyasi va gigiyena fani bo'yicha kurs ishi rejalashtirilmagan.

Talabalar mustaqil ishining mazmuni va hajmi

№	Berilgan topshiriqlar	Mustaqil ishga oid topshiriq va tavsiyalar	Bajarilish muddatlari	Hajmi (soatda)
1	Davlatimizning yosh avlodni tarbiyalash va sog'ligini himoya qilish yo'lida olib borayotgari ishlari.	Mustaqil o’zlashtirish referat yozish	Semestr davomida	1
2	Yoshlik davrlarining morfologik va fiziologik xususiyatlari.	Mustaqil o’zlashtirish referat yozish	Semestr davomida	1
3	Irsiyat va irsiy kasalliklari.	Taqdimot o’tkazish	Semestr davomida	1
4	Nerv tizimining ahamiyati va gigiyenasi.	Taqdimot o’tkazish	Semestr davomida	1
5	Oliy nerv faoliyatining tiplari.	Tarqatma materyallar tayyorlash	Semestr davomida	1
6	Bolalarda nevroz kasalliklari va ularni oldini olish.	Mavzuga doir test materyallarini tuzish	Semestr davomida	1
7	Uyqu, tush ko`rish va gipnoz, uyqu gigiyenasi.	Ko’rgazmali materyallar tayyorlash	Semestr davomida	1
8	Talim-tarbiya gigiyenasi qanday masalalarni o'z ichiga oladi?	O’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish	Semestr davomida	2
9	Kun tartibi va uning ahamiyati.
10	Ko`rish va eshitish organlarining xususiyati va gigiyenasi. Yaqindan ko`rish va uni oldini olish.	O’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish	Semestr davomida	1
11	Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyati va endokrin kasalliklar.	Ko’rgazmali materyallar tayyorlash	Semestr davomida	1
12	Organizmdagi suyaklarning tuzilishi, ularning yosh xususiyatlari va xillari.	Tarqatma materyallar tayyorlash	Semestr davomida	1
13	Bolalarda qaddi-qomatning shakllanishi va kamchiliklari.	Taqdimot o’tkazish	Semestr davomida	1
14	Ovqat hazm qilishning yosh xususiyatlari.	O’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish	Semestr davomida	1
15	Ovqatlanish gigiyenasi.	Tajribalar yordamida mustaqil o’zlashtirish	Semestr davomida	1
16	Qon aylanish tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi.	Mavzuga doir test materyallarini tuzish	Semestr davomida	1
17	Nafas tizimining yosh xususiyati va gigiyenasi.	O’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish	Semestr davomida	1
18	Organizmni chiniqtirish usullari.	Mustaqil o’zlashtirish referat yozish	Semestr davomida	1
19	Yuqumsiz va yuqumli kasalliklar.	Mustaqil o’zlashtirish referat yozish	Semestr davomida	1
20	Vitaminlar va ularni organizm uchun ahamiyati.	Mavzuga doir test materyallarini tuzish	Semestr davomida	1
	Jami:			20

GLOSSARIY

Inglizca	O’zbekcha	Izoh
Sanguine	Sangvinik	Kuchli muvozanatlashgan harakatchan tip.
Flegmation	Flegmatik	Kuchli muvozanatlashgan kam harakat tip.
Melanchole	Melanxolik	Kuchsiz tip.
Xoleric	Xolerik	Kuchli muvozanatlashmagan o’ta harakatchan tip.
Speech	Nutq	Tafakkur qilish va fikrlashuvda tildan foydalanish jarayoni.
Reflex	Refleks	Organizmning retseptorlar qo’zg’alishiga javob reaktsiyasi.
Neurologia	Nevrologiya	Nerv sistemasining normal rivijlanishi, tuzilishi, funksiyasi va kasalliklarini o’rganadigan fan.
Adaptation	Adaptatsiya	Tirik organizmni o’zgarib turadigan tashqi muhit sharoitlari, yashash muhitiga o’rganib moslashishi, muhitni o’zlashtirib olishi.
Physiology	Fiziologiya	Tirih organism va uning sistemalari, organlar, to’qimalar, hujayralar va hujayra strukturasi elementlarining faoliyati hamda ularning boshqarish mexanizmlarini o’rganadigan fan.
Nerve	Nerv	Nerv tolalari tutamidan tashkil topgan va biriktiruvchi to’qimali parda bilan qoplangan anatomic tuzilma.
Developing	Rivojlanish	Individlar paydo bo’lganidan boshlab to umrini oxirigacha o’tadigan sifat va miqdor o’zgarishlar jarayoni.
Cell	Hujayra	Organizmning eng kichik struktura va funksional birligi.
Language	Til	Og’iz bo’shlig’ida joylashgan muskulli organ.
The oral cavity	Og’izbo’shlig’I	Hazm organlari sistemasining boshlanish qismi.
Esophagus	Qizilo’ngach	Ovqat hazm qilish yo’lining bir qismi bo’lib, ovqat massasi undan me’daga yo’naladi.
Pharynx	Halqum	Og’iz bo’shlig’ini qizilo’ngach bilan tutashtiradigan organ.
Physiology	Fiziologiya	Tirih organism va uning sistemalari, organlar, to’qimalar, hujayralar va hujayra strukturasi elementlarining faoliyati hamda ularning boshqarish mexanizmlarini o’rganadigan fan.
Muscle	Muskul	Qisqarish xususiyatiga ega bo’lgan to’qima.
Nerve	Nerv	Nerv tolalari tutamidan tashkil topgan va biriktiruvchi to’qimali parda bilan qoplangan anatomic tuzilma.
The liver (Hepar)	Jigar	Hazm sistemasidagi bezlarning eng kattasi.
Cell	Hujayra	Organizmning eng kichik struktura va funksional birligi.
Composed	To’qima	Kelib chiqishi, tuzilishi, funksiyalari o’xshash hujayralar sistemasi.
Thegalbladder	O’tpufagi	Jigarning pastki yuzasidagi shakli nokka o’xshash pufakcha.
Blood	Qon	Organizmni suyuq to’qimasi, plazma va shaklli elementlardan iborat.
Heart	Yurak	Qon aylanish sistemasining markaziy organi, muskuldan tuzilgan bo’lib ko’krak qafasida joylashgan.
Velve	Klapan	Kovak organning bir qismi, kichik vena va limfa tomirlarida bo’ladi.
Aorta	Aorta	Katta qon aylanish doirasida yurakning chap qorinchasidan chiquvchi eng katta arteriya qon tomiri.
Muscle	Muskul	Qisqarish xususiyatiga ega bo’lgan to’qima.
Pencardium	Perikard	Seroz pardadan tuzilgan yurak xaltasi.
Cell	Hujayra	Organizmning eng kichik struktura va funksional birligi.
Composed	To’qima	Kelib chiqishi, tuzilishi, funksiyalari o’xshash hujayralar sistemasi.
Vein	Vena	Karbonat angidrid bilan to’yingan qonni organlar va to’qimalardan yurakka olib keluvchi tomir.
	Arteriya	Kislorod bilan to’yingan qonni yurakdan organlar va to’qimalarga olib boruvchi tomir.
	Eritrositlar	Qizil qon tanachalari bo`lib, ular nafas organlaridan (o`pkadan) organizm to`qimalariga kislorod tashish va organizmda tuz va suv muvozanatini ushlash vazifasini bajaradi.
	Lеykotsitlar	Oq qon tanachalari qonning yadroli qon hujayralari bo`lib, vazifasi organizmni turli mikroblardan himoya qilish immunitet faoliyatini oshirishdan iborat.
	Trombotsitlar	Qon plastinkalari qonning shaklli elеmеntlari orasida eng maydasidir, u qon ivishida ishtirok etadi, organizm jaroxatlanganda qon yo`qotishdan saqlaydi.