O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Ko‘zning nur sindlruvchi apparati
Ko‘zning nur sindiruvchi apparati tarkibiga muguz parda, ko‘z 
gavhari va shishasimon tana kiradi.
Ko‘z gavhari 
(lens) 
ikki tomoni qavariq linzaga o‘xshaydi va 
kuchli nur sindirish qobiliyatiga ega. Uning oldingi yuzasi 
(facies
anterior) 
va oldingi uchi 
(polus anterior) 
ko‘z olmasining orqa 
bo‘lmasiga qaragan. Orqa yuzasi 
(facies posterior) 
qabariqroq 
bo‘lib, orqa uchi 
(polus posterior) 
bilan shishasimon tanaga tegib 
turadi. Gavhaming uchlarini qo‘shib turuvchi uzunligi 4 mm 
bo‘lgan shartli chiziq gavhar o‘qi 
(axis lentis), 
uning oldingi va 
orqa yuzalari qo‘shilgan chekkasi gavhar ekvatori 
(equator lentis)
deyiladi.
Gavhar moddasi rangsiz va qattiq bo‘lib, uning qon tomir va 
nervlari bo‘lmaydi. Uning xususiy to‘qimasi 
gavhar moddasi
(substantia lentis) 
deyiladi. Gavhaming ichki qismi-gavhar o‘zagi 
(nucleus lentis), 
periferik qism gavhar po‘stlog‘iga 
(cortex lentis)
nisbatan qattiq. Ko‘z gavhari tashqi tomondan tiniq, elastik gavhar 
g‘ilofi 
(capsula lentis) 
bilan qoplangan bo‘lib, gavhaming oldingi 
va orqa yuzalaridan boshlanuvchi sinnon boylamlari vositasida 
kiprikli tanaga birikadi. Gavhaming kiprikli tana bilan birikish 
qirrasiga 
kiprikli 
belbog''
(zonulla ciliaris) 
deyiladi. Kiprikli 
mushak qisqarganida xususiy tomirli parda oldinga suriladi va 
kiprikli tana gavhaming ekvatoriga yaqinlashadi, sinnon boylami 
bo‘shashib, gavhaming oldingi-orqa o‘lchami kattalashadi. Uning 
qavariqligi oshib, nur sindirish qobiliyati ortadi. Kiprikli mushak
379

---

bo‘shashganida kiprikli tana gavhar ekvatoridan uzoqlashadi, sinnon 
boylami taranglashib, gavhar yassilashadi va uning nur sindirish 
qobiliyati kamayadi.
Shishasimon tana