O ’z b e k is t o n r espu bl 1k a si o L iy va o ’rta m a X su s ta 'lim V a z ir L ic I

T o ’liq induksiya sh u n d ay in duktiv xulosa chiqarish uslu b ik i, bunda
m u ayyan turk u m ga m ansub p red m etlar h aq id agi fikr unga m ansub barcha
p red m etiarn i b eistisn o q am rab oladi va ularni ch u q u r o ’rganish orqali
ch iq arilad i. 
To’liq induksiyada asoslar yig’indisi xulosaga teng b o ’ladi. Buni 
quyidagi sxemada ifodalash mumkin:
Si - R dir 
S i - R dir 
S3 - R dir
96

---

Sd_- R dir 
Demak, S - R dir
Aristotei to’liq induksiyani induktiv sillogizm deb atagan. T o’liq induksiya 
qonunlari Karinskiy tomonidan o ’rganildi. U o ’zining «Hodisalar klassifikatsiyasi» 
asarida «Biz to ’liq induksiya yangi bilim bermaydi. undagi bilim m a’lum predmetlar 
doirasidan chetga chiqmaydi, degan fikrga qo’shila olamiz. Bunda yangilik, yangi 
fikr shundan iborat bo’ladiki, u predmetlar turkumini o ’zicha xarakterlaydi» - deb 
k o ’rsatadi.
T o’liq induksiya xuiosasining chinligi quydagi talablam ing bajarilishini taqozo 
etadi:
1. 
O ’rganilayotgan turkumga mansub predmetlar doirasini aniq bilish;
2 . 
U yoki bu xususiyatning shu sinfdagi har bir predmetga taalluqli 
ekanligini aniqlash;
3. 
Sinfga, turkumga mansub predmetlar chegarasining aniq bo’lmog’i.
T o’liq induksiya xulosasi muayyan turkumga mansub ayrim xulosaiami chuqur
o ’rganish imkoniyatini 
yaratib beradi. Odatda to ’liq induksiyadan isbot talab 
etiladigan muhokama jarayonida foydalaniladi. Masalan: har qanday uchburchak 
ichki burchaklarining yig’indisi 180* ga teng. Bunda o ’tkir, o ’tmas, to’g’ri burchakli 
uchburchak nazarda tutiladi.
b) 
N oto’Iiq induksiya sh u n d ay m antiqiy uslubki, unda turkum ga m ansub
p ed m etlar haqida chiqarilgan xulosa 
uning tarkibiga