O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy

E S T E T I K   T A R B I Y A   M A Z M U N I
0 ‘quvchilarda  estetik  tarbiyaning  mazmuni,  ularda  estetik  bilim, 
ko‘nikma  va  malakalami  shakllantirishni  hamda  estetik  his-tuyg‘u, 
qiziqish,  ehtiyoj,  baho  berish  va didni  tarbiyalashni  o ‘z  ichiga oladi.
0 ‘quvchilarda  g o ‘zallik  haqidagi  bilimlar  atrof  hayot  voqeligi, 
buyumlar,  ularning  rang-barangligi,  turlarini  hamda  san’at  asarlarini 
estetik  o ‘zlashtirishi jarayonida  tarkib  topadi.
0 ‘quvchilar tevarak-atrof,  hayot,  tabiat  va  har xil janrdagi  sa n ’at 
asarlari:  grafika,  rang-tasvir,  haykaltaroshlik,  amaliy  san’at,  musiqa

---

bilan  tanishib  boradilar  va  ular  haqidagi  bilimlarni  o ‘zlashtirib 
oladilar.
0 ‘quvchilar  asosiy  estetik  tushuncha  g o ‘zallik  t o ‘g ‘risidagi 
bilimlarni  o ‘zlarining  o ‘rab  turgan  tevarak-atrofdagi  turmush 
ashyolari:  kiyim-kechak,  o ‘yinchoqlar,  oila  a ’zolarining  o ‘zaro 
madaniy  samimiy  munosabatlari,  saranjom  hovli,  chiroyli  gulzor, 
san’at  asarlari;  musiqa,  ashula,  chiroyli  surat  orqali  egallaydilar.
G o ‘zallik  t o ‘g ‘risidagi  bilim  va  tushunchalaridan  o ‘quvchilar 
xatti-harakatlarini, 
kishilar 
faoliyatini 
va 
tabiat 
hodisalarini 
baholashda  foydalanadilar.
0 ‘quvchilar  ijodiy  mehnatning  turlariga  k o ‘ra  g o ‘zalligini, 
mehnat  sharoiti,  mehnat  mahsulini  g o ‘zalligini,  mehnatdagi  jasorat 
romantikasi  orqali  k o ‘tarinkilik kabi  murakkab estetik sa n ’at asarlari: 
she’r,  ashula,  m usiqa  asarlarining  g o ‘zalligini  bilib  oladilar.
0 ‘quvchilar  voqelikdagi  hajv,  y a ’ni  asarlardagi  voqelikka  doir 
kulguli  rasmlarni  tahlil  qiladilar.  Voqelikdagi  hajv  -   bu  o ‘ziga  xos 
qoidadan chekinish, g o ‘zallik, shakl va m azm un birligi qonunlarning 
buzilishi 
ekanligini; 
hajv  eskilik  bilan  yangilik  o ‘rtasidagi 
ziddiyatlarni  aks  ettirishini;  hayot  va  s a n ’atda  hajv  k o ‘pgina 
vositalar  yo rdam ida  (so ‘z,  surat)  ifodalanishini,  shuningdek,  badiiy 
faoliyat  va  sa n ’at,  u  qaysi  turda  b o ‘lishidan  q a t’iy  nazar  inson 
dunyoni  estetik  o ‘zlashtirganligining  oliy  k o ‘rinishi  ekanligini 
bilib  olishlari  kerak.
Pedagog  o ‘quvchilarga  san’at  turlari  haqidagi  bilimlarni  berish 
bilan  birga  ularning  estetik  hissiyotini  bir  jo yga   t o ‘playdi  hamda 
mazmunli  estetik  m ulohaza  yuritishga  o ‘rgatadi.
0 ‘quvchilar  estetik  tarbiya  jarayonida  estetik  malaka  va 
ko‘nikmalar  ham  egallashlari  lozim.  Musiqa  faoliyatiga  doir 
ijrochilik,  q o ‘shiq,  musiqaviy  harakat  qilish,  musiqa  asboblarini 
chalish  kabilarni  egallab  olishlari  k o ‘zda  tutiladi.
195

---

Tasviriy  s a n ’at  asarlarini  diqqat  bilan  kuzata  bilish,  ularning 
mazmuni  va  ifoda  vositalarini,  tahlil  qilish,  janrlarni  bir-biridan 
farqlash  malakalarini  egallaydilar.
Musiqa  va  rasm  darslarida  pedagog  o ‘qituvchilarda  mustaqil 
izlanish,  ijod  qilishga  doir  k o ‘nikmalarni  rivojlantiradi.