O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy

E S T E T I K   T A R B I Y A   V A Z I F A L A R I
Pedagogikada  estetik  tarbiya  vazifalarini  belgilashda  umumiy 
tarbiya  maqsadlari  va  o ‘quvchilarning  yosh  xususiyatlari  alohida 
hisobga olinadi.  Estetik tarbiya vazifalarini  y o ‘nalishiga k o ‘ra shartli 
ravishda  to ‘rt  guruhga  birlashtiriladi:
1.  0 ‘quvchilarda  estetik  moyillik:  estetik  hayajon,  estetik  mu- 
nosabat  va  qiziqishni  tarkib  toptirish,  ularda  estetik  moyillik 
atrof-voqelik  va  san’at  asarlarining  estetik  obrazlari  у ig‘indisining 
to ‘plashni,  ularda  hissiy  hozirjavoblikni  rivojlantirish;  estetik  his- 
tuyg‘ular,  ehtiyoj,  did  va  munosabatlarni  rivojlantirish  kiradi.
2. Estetik ongni shakllantirish esa estetik ong qirralari(tasaw ur va 
bilimlar  hajmi,  estetik  mulohaza  va  baholash)  ni  tarkib  toptirishdan 
iboratdir.
Estetik ong tarkib topishi orqali  o ‘quvchilar voqelik va san’atdagi 
g o ‘zallik  yoki  xunuklik,  kulgu  yoki  fojiani  to ‘g ‘ri  aniqlashning
193

---

xilma-xil  mezonlarini  aniqlash,  y a ’ni  buyumlarning  xususiyati  va 
sifatlarini:  shakli,  rangi,  tovushlari;  hissiy  aniqlash:  shodlik,  q a y g ‘u, 
xafalik,  ajablanish,  alam;  s a n ’atshunoslik  mezoni  y a ’ni  ayrim 
musavvir,  bastakorlarning  ismlari  va hayoti,  faoliyatini  bilish;  estetik 
m e z o n - c h ir o y li, xunuk, kulguli, qahramonlik kabilarni ajrata bilishni 
o ‘rganadilar.  Ularda  tevarak-atrofga  nisbatan  t o ‘g ‘ri  m unosabat  va 
g o ‘zallikni  tushunish  shakllanadi.
3.  Estetik  faoliyatga  o ‘rgatish  bu  guruh  vazifalarini  amalga 
oshirilishi  jarayonida  pedagog  o ‘quvchilarni  faol  estetik  va  badiiy 
faoliyatga jalb  qiladi,  ularda  estetik  va  badiiy  idrokni  rivojlantiradi, 
badiiy ijrochilik faoliyatining ko ‘nikma va malakalarini shakllantiradi, 
g o ‘zallikni  turmushga,  tabiatga,  o ‘z  qiyofasiga  kiritish  k o ‘nikm a  va 
malakalarini  tarbiyalaydi.
4.  Estetik va badiiy-  ijodiy  qobiliyatlarini  rivojlantirish  vazifasini 
bajarish  natijasida  o ‘qituvchi  har  bir  bolada  umumiy  va  maxsus 
badiiy-ijodiy  qobiliyatlarining  rivojlanishini,  hissiy  hozirjavoblik 
qobiliyatini  ham da  ijodiy  hayolni  rivojlantiradi.
Estetik  tarbiya  vazifalarini  t o ‘la-to‘kis  bajarilishi  o ‘quvchilarda 
qator  ijobiy  sifatlarni:  tashabbuskorlik,  ijodkorlik,  oldindan  k o ‘ra 
bilish,  intiluvchanlik,  orzu  qila  bilishlik  kabilarni  shakllantiradi.